Του Λυκουργου Λιαροπουλου*
Είχα γράψει παλαιότερα ότι η ανάταξη της οικονομίας μας μπορεί να γίνει αν απλώς καταργούνταν οι πρόσφατοι νόμοι που ευθύνονται για το «ξεχείλωμα» της δημόσιας δαπάνης. Αυτοί είναι κυρίως νόμοι με τους οποίους διαμορφώθηκε το επίπεδο της δημόσιας μισθολογικής δαπάνης, που ψηφίσθηκαν την τελευταία, προ κρίσης, δεκαετία.
Πράγματι, στο διάστημα 2000-2009 η συνολική προσθήκη στο χρέος ήταν περίπου 50 δισ. ευρώ, όσο και η απαιτούμενη δημοσιονομική προσαρμογή που επιχειρείται κυρίως μέσω περικοπών σε μισθούς και συντάξεις. Ταυτόχρονα, όμως, έχει αναγνωριστεί η αναποτελεσματικότητα και η αδικία, στην οποία οδηγούν οι οριζόντιες περικοπές στις αμοιβές. Πολύ απλά, δεν «τα φάγαμε όλοι μαζί». Κάποιοι ωφελήθηκαν περισσότερο από τη γενναιοδωρία των υπουργών μας στο επίμαχο διάστημα. Το δίκαιο, αλλά και το πιο αποτελεσματικό, είναι προφανώς να αρθούν οι συχνά σκανδαλώδεις αυτές ρυθμίσεις.
Τυπικό παράδειγμα είναι το ειδικό ιατρικό μισθολόγιο στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Η αλήθεια είναι ότι σε σύγκριση με τους συναδέλφους τους σε άλλες χώρες του ΟΟΣΑ, οι Eλληνες νοσοκομειακοί γιατροί έχουν χαμηλές αποδοχές. Παρ’ όλα αυτά, η συζήτηση σήμερα αφορά οριζόντια μείωση κατά 10% του βασικού μισθού των γιατρών όλων των βαθμίδων. Αυτό, όμως, είναι άδικο και παραγνωρίζει το γεγονός ότι περισσότεροι από τους μισούς ειδικευμένους γιατρούς του ΕΣΥ, με νόμο του 2009, εξελίχθηκαν εν μια νυκτί χωρίς κρίση στον βαθμό του διευθυντή, με αντίστοιχη αύξηση αποδοχών.
Οι μέχρι τότε διευθυντές, που είχαν κερδίσει τη θέση έπειτα από σκληρή διαδικασία κρίσεων, «προβιβάσθηκαν» σε συντονιστές, με συμβολική μισθολογική διαφορά ενός ευρώ, που καθιερώθηκε με νόμο του 2011. Σημειωτέον ότι η σημαντική αύξηση μισθού που δόθηκε στους «νέους» διευθυντές οδήγησε επίσης σε σημαντική αύξηση στην αμοιβή τους από εφημερίες, που είναι συχνά και... προβληματικές.
Αντίθετα, οι συντονιστές διευθυντές δεν παίρνουν αμοιβή από εφημερίες, με αποτέλεσμα οι συνολικές αμοιβές τους να υπολείπονται, αρκετές φορές σημαντικά, εκείνων των άλλων διευθυντών. Οι γιατροί αυτοί, όμως, σηκώνουν και το βάρος της εκπαίδευσης και γενικά της οργάνωσης των Τμημάτων και του νοσοκομείου.
Η αδικία αλλά και η αναποτελεσματικότητα στη λειτουργία των Τμημάτων, στην οποία έχει οδηγήσει η υπάρχουσα κατάσταση, είναι προφανής. Χαρακτηριστικά, σε μεγάλο νοσοκομείο σήμερα υπηρετούν 6 συντονιστές διευθυντές και 57 διευθυντές.
Το υπουργείο Υγείας, αν κάνει τους λογαριασμούς, έχει μια χρυσή ευκαιρία να ανατάξει μία σοβαρή αδικία που έβλαψε σοβαρά και τα δημόσια οικονομικά χωρίς όφελος για την Υγεία. Εφόσον αποφασισθούν περικοπές στα μισθολόγια των γιατρών του ΕΣΥ, κάτι που απεύχομαι και δεν θεωρώ αναγκαίο, είναι ευκαιρία αυτές να γίνουν αναλογικά και όχι οριζόντια, ώστε να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη και η λογική στο σύστημα.
Εάν, για παράδειγμα, γίνει περικοπή στον βαθμό του διευθυντή (πλην συντονιστών διευθυντών) κατά 20%, ίσως να μη χρειασθεί μείωση σε καμία άλλη βαθμίδα ή αυτή να είναι πολύ μικρότερη του 10%. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι μια τέτοια ρύθμιση θα μετρίαζε την καθολική αντίδραση που θα υπάρξει με την οριζόντια περικοπή, θα αποκαθιστούσε μια αδικία και θα προστάτευε τους νέους γιατρούς, που είναι περισσότερο ευάλωτοι στην κρίση.
Τέτοιες χαριστικές μισθολογικές διευθετήσεις έχουν γίνει πολλές και σε πολλούς κλάδους. Η επανεξέταση τυχόν αδικιών μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σήμερα που οι περικοπές στις αποδοχές φαίνονται αναπόφευκτες. Βέβαια, αντιδράσεις θα υπάρξουν αν αθετηθούν συμφωνηθέντα στο παρελθόν. Θα έχει, πάντως, ενδιαφέρον να δούμε πώς θα δικαιολογηθεί η αντίδραση για... «κεκτημένα» που δεν στέκουν στην κοινή λογική και το περί δικαίου αίσθημα. Αν, δηλαδή, οι «διά βοής» ευνοηθέντες θα τολμήσουν να υποστηρίξουν οριζόντια μείωση αποδοχών και των νέων συναδέλφων τους, για να σώσουν όσα σκανδαλωδώς τους χορηγήθηκαν στο πρόσφατο, όχι και τόσο ενάρετο, παρελθόν.
* Ο κ. Λυκούργος Λιαρόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής της Οικονομίας και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου