του Guntram B. Wolff
Το τζίνι έχει βγει έξω από το μπουκάλι. Η Ευρώπη συζητά ξανά την πιθανότητα η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. Μαζί με αυτό, έχει επιστρέψει η συζήτηση για το εάν θα βοηθούσε την Ελλάδα ή όχι και εάν θα υπήρχε μετάδοση στις άλλες χώρες της ευρωζώνης. Ένα μεγάλο ερώτημα είναι ασφαλώς, πώς θα επιβίωνε το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα από μια έξοδο με μια αναδιάρθρωση του χρέους. Πόσο καιρό θα χρειαζόταν μέχρι η Ελλάδα να ανακτήσει πρόσβαση στις αγορές και πόσο μεγάλο θα είναι το όφελος από μια αναδιάρθρωση του χρέους, δεδομένου του χαμηλού επιτοκίου. Η έλλειψη της εξωτερικής βοήθειας θα είναι ένας περαιτέρω παράγοντας που θα πρέπει να ζυγίσει η Ελλάδα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μιλούν ξεκάθαρα εναντίον μιας εξόδου από την άποψη της Ελλάδας, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα του άρθρου.
Σε αυτό το άρθρο, θέλω να εστιάσω στο επιχείρημα ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει προκειμένου να προχωρήσει σε υποτίμηση και προκειμένου να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της έτσι ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί ξανά. Αυτό το επιχείρημα έχει ξανά βρεθεί σε περίοπτη θέση από τον Καθηγητή Hans-Werner Sinn του Ifo Institute.
Επομένως τι μας λένε τα στοιχεία; Η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία σημείωσαν όλες μεγάλη πρόοδο στην προσαρμογή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών από το 2007 σε σχέση με τα υψηλά ελλείμματα, σε σημείο που να εμφανίζουν ακόμη και πλεόνασμα. Ωστόσο, η σύνθεση αυτής της προσαρμογής ήταν πολύ διαφορετική (δείτε το διάγραμμα). Στην Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, το μεγαλύτερο μέρος της προσαρμογής προήλθε από μια αύξηση των εξαγωγών. Και οι τρεις χώρες έχουν καταφέρει να αλλάξουν τις παραγωγικές δομές τους και να αυξήσουν σημαντικά τις εξαγωγές. Αυτός είναι ένας επιθυμητός και υγιής τρόπος προσαρμογής, ο οποίος επίσης αποδεικνύει ότι δεν ήταν η συμπίεση της ζήτησης αυτή που ηγήθηκε της προσαρμογής στις τρεις αυτές χώρες. Επίσης στην Ιταλία, η αύξηση των εξαγωγών ήταν μεγαλύτερη από τη μείωση των εισαγωγών.
Η Ελλάδα ξεχωρίζει ως εκραία στην εξωτερική προσαρμογή. Η προσαρμογή της σημειώθηκε σχεδόν αποκλειστικά από την συρρίκνωση των εισαγωγών ενώ οι εξαγωγές μόνο τώρα τελευταία άρχισαν να είναι θετικές.
Είναι οι υψηλοί μισθοί το κύριο πρόβλημα στην Ελλάδα που εμποδίζει τις εξαγωγές; Είναι η απουσία μιας πραγματικής υποτίμησης, ο κύριος λόγος της διαφορετικής εμπειρίας προσαρμογής για την Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης; Τα δύο παρακάτω γραφήματα εμφανίζουν τους απλούς μισθούς στον ιδιωτικό τομέα (σε ευρώ). Όπως μπορούμε να δούμε, οι ωριαίες αποδοχές έχουν μειωθεί αισθητά στην Ελλάδα και είναι στην πραγματικότητα οι χαμηλότερες στην ευρωζώνη, με εξαίρεση τη Λετονία και τη Λιθουανία. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την εμπειρία στις τρεις άλλες χώρες, όπου οι ωριαίες αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα έχουν αυξηθεί.
Συσχετίζοντας την αλλαγή στις εξαγωγές με την αλλαγή στους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, εμφανίζεται ότι η Ελλάδα είναι μια ακραία περίπτωση, όπως προηγουμένως έχει τονίσει ο συνάδελφός μου Zsolt Darvas. Παρά τη σημαντική προσαρμογή των μισθών, οι εξαγωγές δεν έχουν ανακάμψει όσο στις άλλες χώρες. Το ακόλουθο διάγραμμα διασποράς απεικονίζει περαιτέρω ότι η Ελλάδα είναι μια σαφώς ακραία περίπτωση, όπως είναι και οι Λιθουανία και Σλοβακία.
Συνολικά, καταλήγω ότι η ελληνική οικονομία δεν θα επωφεληθεί όσο ελπίζαμε από μια ταχεία υποτίμηση. Οι λόγοι για αυτές τις ασθενείς επιδόσεις των ελληνικών εξαγωγών μπορεί να βρίσκονται κυρίως σε άλλους παράγοντες, όπως οι άκαμπτες προϊοντικές αγορές, ένα πολιτικό σύστημα που εμποδίζει την πραγματική αλλαγή και εγγυάται τα οφέλη των λίγων, η αναξιοκρατία μεταξύ άλλων παραγόντων, όπως πολύ καλά περιγράφεται από τον scholar του Brookings, Πελαγίδη. Στον βαθμό που η τρόικα μπορεί να βοηθήσει στην μεταρρύθμιση της χώρας, μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν ακόμη και αντιπαραγωγική.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η τρέχουσα πορεία του χρέους και το επίπεδο του χρέους είναι βιώσιμα. Μπορεί να είναι απαραίτητο να μειωθεί περαιτέρω το βάρος του χρέους στην Ελλάδα, ιδιαίτερα εάν ο πληθωρισμός παραμείνει χαμηλός και η ανάπτυξη είναι χαμηλότερη από ό,τι πιστεύει η τρόικα. Αυτό έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν από τους επίσημους πιστωτές και ήδη τώρα η μέση διάρκεια ωρίμανσης για το ευρωπαϊκό χρέος είναι 30 έτη. Αυτός ο χρόνος λήξης μπορεί να αυξηθεί εάν παραστεί ανάγκη, ουσιαστικά μειώνοντας περαιτέρω το φορτίο χρέους και θα μπορούσα να δω ακόμη και μια μείωση του ονομαστικού χρέους σε κάποιο στάδιο. Μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ απλώς θα δημιουργούσε σημαντικές αναταραχές στην αγορά, θα αύξανε το κόστος δανεισμού για τις ελληνικές επιχειρήσεις και την κοινωνία και θα δημιουργούσε γεωπολιτική αστάθεια. Αλλά αυτό το άρθρο αποδεικνύει ότι είναι απίθανο να βοηθήσει εύκολα την οικονομία, όσο οι εξαγωγές δεν αντιδρούν στις αλλαγές του μισθολογικού κόστους, εξαιτίας της αρτηριοσκληρωτικής οικονομίας.
© Copyright Bruegel. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από το Capital.gr. Η δημοσίευση της ελληνικής μετάφρασης δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας
© Copyright Bruegel. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από το Capital.gr. Η δημοσίευση της ελληνικής μετάφρασης δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:
Πηγή:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου