Σάββατο 17 Ιανουαρίου 2015

Economist: Γιατί το Grexit εξακολουθεί να είναι καταστροφικό για την Ελλάδα και κακό για τη ζώνη του εναίου νομίσματος

ΤΟ 2012 στην Ελλάδα διεξήχθησαν δύο εκλογικές αναμετρήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει την χώρα σε έξοδο της από τη ζώνη του ευρώ.  Η περίπτωση αυτή αποφεύχθηκε - πράγμα που αποδείχθηκε θετικό, δεδομένου ότι το κόστος ενός "Grexit" ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα είχε αντισταθμίσει οποιαδήποτε κέρδη, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη την ευρωζώνη. Τώρα  μια ακόμη εκλογική αναμέτρηση, στις 25 Ιανουαρίου, απειλεί την παραμονή της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα. Τι θα θα συνεπαγόταν το Grexit;; Και έχει κάποιο νόημα πια;

Ο μηχανισμός του Grexit θα ήταν απλός. Η αλλαγή του νομίσματος θα είναι άμεση, καθώς η κυβέρνηση θα μετέτρεπε τα εγχώρια στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού σε δραχμές, κατά πάσα πιθανότητα σε μια βάση ένα προς ένα με το ευρώ.  Η ελληνική κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να αποκοπεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στη Φρανκφούρτη.  Αντ 'αυτού, θα πραγματοποιούσε την ελληνική νομισματική πολιτική, σε δραχμές, μέσω πράξεων με τις εγχώριες τράπεζες των οποίων οι ισολογισμοί θα ήταν πλέον σε δραχμές.

Αν και στο αρχικό σημείο η ισοτιμία ευρώ/δραχμής θα μπορούσε να είναι ένα προς ένα, το νέο νόμισμα θα υποτιμηθεί γρήγορα. Οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ για το 2012 ανέφεραν ότι θα υπήρχε μια υποτίμηση έναντι του ευρώ κατά 50%.  Μια τέτοια μείωση θα μπορούσε να δώσει ώθηση σε μια ενδεχόμενη οικονομική ανάκαμψη, καθιστώντας την Ελλάδα πιο ανταγωνιστική. 

Όταν η Αργεντινή διέκοψε - πριν από πάνω απο μια δεκαετία - τη μακρά σχέση της με το δολάριο το 2002, βρέθηκε για πολλά χρόνια με ταχεία ανάπτυξη,  στην οποία βοήθησε ομολογουμένως και η έκρηξη της τιμής των εμπορευμάτων οι οποίες την βοήθησαν μια και ήταν εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων.  Η ελπίδα είναι ότι η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να εκμεταλλευτεί τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, ιδίως με την προσέλκυση περισσότερων τουριστών.

Ακόμη και έτσι, θα υπάρξουν πολλά μειονεκτήματα. Το Grexit θα ήταν ένα τεράστιο βραχυπρόθεσμο σοκ για την οικονομία. Η επανεισαγωγή των νέων χαρτονομισμάτων και κερμάτων θα διαρκέσει αρκετούς μήνες. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει χάος, ακόμη κι αν όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάνουν τις πληρωμές τους ηλεκτρονικά. Κατά πάσα πιθανότητα, η Ελλάδα θα πρέπει να αποχωρήσει από την ΕΕ, καθώς κάτι τέτοιο θα την απέκοπτε από την ενιαία αγορά (και φυσικά την περιφερειακή οικονομική βοήθεια που χορηγεί η Ένωση). Ο πληθωρισμός θα εκτοξευόταν, καθώς η ραγδαία αύξηση των τιμών των εισαγομένων προϊόντων θα κλόνιζε ολόκληρη την οικονομία.  Στην ανάλυση του το ΔΝΤ  το 2012 πρότεινε ότι οι εγχώριες τιμές στην Ελλάδα θα αυξηθούν κατά 35%. Οι αβεβαιότητες που θα προκαλούντο από ένα Grexit θα υπονόμευε τόσο την εμπιστοσύνη των καταναλωτών όσο και των επιχειρήσεων.

Όλα αυτά κάνουν μια έκρηξη η οποία θα έχει τα χαρακτηριστικά της Αργεντινής, εξαιρετικά απίθανη. Η οικονομία θα μπορούσε πιθανότατα να επιστρέψει στην ύφεση, μόλις ένα χρόνο από τότε που είχε αρχίσει να ανακάμπτει. Το ΔΝΤ εκτιμούσε το 2012 ότι το Grexit θα προκαλέσει μια ήδη συρρικνούμενη οικονομία να συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο κατά οκτώ επιπλέον ποσοστιαίες μονάδες.

Οι αβεβαιότητες θα συνεχιζόταν για όσο χρονικό διάστημα η ελληνική κυβέρνηση θα βρισκόταν αντιμέτωπη με ένα νομικό κυκεώνα  αντίστοιχο της Αργεντινής, καθιστώντας αδύνατο το δανεισμό από το εξωτερικό. Παρά το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει το εσωτερικό χρέος δεν θα μπορούσε να κάνει το ίδιο και για το εξωτερικό της χρέος. Το βάρος αυτό, θα συνέχιζε να αποτιμάται σε ευρώ και θα αυξανόταν δραματικά κατά τη διάρκεια μιας νύχτας, με βάση την αντίστοιχη υποτίμηση, της στηριζόμενης στη δραχμή οικονομίας και την επίσης στηριζόμενη στη δραχμή πλέον φορολογική βάση η οποία θα καθιστούσε μια νέα πτώχευση αναπόφευκτη. Η μακρά νομική μάχη θα ήταν επίσης αναπόφευκτη, ιδιαίτερα με την ιδιώτες κατόχους των νέων ελληνικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί με την αναδιάρθρωση του 2012, και τα οποία έχουν ως δίκαιο εφαρμογής το αγγλικό.

Από ορισμένες απόψεις, η Ελλάδα βρίσκεται τώρα σε καλύτερη θέση ώστε να αντιμετωπίσει μια έξοδο από ότι το 2012.  Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η κυβέρνηση έχει ένα πρωτογενές πλεόνασμα (δηλαδή, πριν από την πληρωμή των τόκων) 2,7% του ΑΕΠ για το 2014, ενώ δύο χρόνια νωρίτερα ήταν ακόμα σε μεγάλο βαθμό ελλειμματική (3,6%).  Το απαγορευτικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας (το οποίο έφτασε στο 15% του ΑΕΠ το 2008) είναι λίγο πολύ εξισορροπημένο.  Το Grexit επομένως δεν θα προκαλέσει μια ξαφνική δημοσιονομική κρίση, και το ισοζύγιο πληρωμών θα είναι πιο ανθεκτικό στις άμεσες επιπτώσεις της αύξησης των τιμών των εισαγωγών και θα κερδίσει από τις μεγαλύτερες εξαγωγές.  
(σ.σ. 10-06-2015 έλα όμως που ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε σε 5 μήνες και σε ύφεση να γυρίσει την χώρα και το ισοζύγιο να εκτραπεί και πάλι).

Αλλά η Ελλάδα είναι επίσης σε καλύτερη θέση από ότι προηγουμένως ώστε να ευημερήσει εντός της ζώνης του ευρώ. Μια ξαφνική έξοδος θα ανατρέψει μια πολλά υποσχόμενη ανάκαμψη. Μετά από μια άγρια ύφεση, στην οποία το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 27% από την προηγούμενη κορυφή του, η οικονομία έχει αυξηθεί από την αρχή του 2014.  Είναι πλέον πολύ πιο ανταγωνιστική, από ότι στο παρελθόν, μετά από μεγάλες μειώσεις στις μισθολογικές δαπάνες. Το τεράστιο μέγεθος του ελληνικού δημόσιου χρέους, στο 175% του ΑΕΠ, είναι ένας λόγος ανησυχία, αλλά στην πραγματικότητα ένα μεγάλο μέρος από αυτό οφείλεται στος άλλες χώρες της ευρωζώνης, οι οποίες προσέφεραν μια κρυφή ελάφρυνση του χρέους, μέσω της επέκτασης των λήξεων και αποκομίζουν ελάχιστα ποσοστά επιτοκίων.  Οι πληρωμές τόκων έχουν επίσης αναβληθεί για δέκα χρόνια σε ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού χρέους.  Ως εκ τούτου, ακόμη και αν απόθεμα χρέους της Ελλάδας είναι σήμερα πολύ μεγαλύτερο από ότι πριν από την κρίση, οι πληρωμές τόκων της είναι χαμηλότερες: στο 4% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με 5% στο οποίο βρισκόταν το 2008, όταν το χρέος ήταν στο 109% του ΑΕΠ.

Για τη ζώνη του ευρώ, το ισοζύγιο κόστους/οφέλους θα ήταν επίσης αρνητικό, αν και σε μικρότερο βαθμό από ότι το 2012.  Το κέρδος για τους πιστωτές της Ελλάδας από ένα Grexit θα είναι ένα «η πειθαρχία». Η αποχώρηση θα δείξει ότι τα μέλη του συλλογικού νομίσματος, πρέπει να συμμορφώνονται με τους κανόνες, έτσι θα σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα για τους επαναστάτες πολιτικούς, στις άλλες χώρες της περιφέρειας να ευθυγραμμιστούν.  Ο κίνδυνος μία ευρύτερης διάσπασης της ευρωζώνης μετά από μία έξοδο της Ελλάδας είναι μικρότερος από ότι το 2012, λόγω των διάφορων μηχανισμών άμυνας., συμπεριλαμβανομένου του μόνιμου ταμείου διάσωσης και της ετοιμότητας της ΕΚΤ να ενισχύσει τις χώρες που αντιμετωπίζουν αποχή των αγοραστών των κρατικών ομολόγων τους .

Παρά ταύτα, μία έξοδος της Ελλάδας θα αποτελούσε σοκ. Θα οδηγούσε σε μείωση του ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 1,5% σε 18 μήνες, σε μία περίοδο ήδη ασθενικής οικονομικής ανάκαμψης, σύμφωνα με την τράπεζα JP Morgan Chase. Το ξεπούλημα των ομολόγων άλλων χωρών που θα εμφανίζονταν ευάλωτες θα ακολουθούσε φυσιολογικά.  Το Grexit θα διέλυε, επίσης, την αρχή ότι η ένταξη στο ενιαίο νόμισμα είναι μη αναστρέψιμη.  Η ζώνη του ευρώ θα μπορούσε τώρα να αντιμετωπίσει καλύτερα ένα Grexit, αλλά η υπόνοια ότι το συλλογικό νόμισμα θα μπορούσε να διασπαστεί θα υπερέβαινε το κέρδος της επιβολής πειθαρχίας.





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου