Hugo Dixon, Reuters: Είναι η ΕΚΤ άδικη με την Ελλάδα;

Είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα άδικη με την Ελλάδα; Η νέα αριστερή κυβέρνηση έτσι νομίζει.  Παραπονιέται ότι η κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης. Επιφυλάσσει δυσμενέστερη μεταχείριση από αυτήν που έδωσε στην προηγούμενη δεξιά κυβέρνηση, η οποία ήρθε στα πράγματα πριν σχεδόν τρία χρόνια. Αυτή αποτελεί μία ενδεχομένως τοξική καταγγελία.  Αλλά αν αυτό αλλάξει η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη.

Πίσω στο 2012, η τότε νεοεκλεγμένη κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, αντιμετώπιζε κρίση ρευστότητας.  Καθώς δεν είχε ακόμα προκύψει καμία συμφωνία με τους δανειστές η Αθήνα δεν μπορούσε να αντλήσει ρευστότητα από τα πακέτα βοηθείας.


Έτσι, η Αθήνα, εξέδωσε περισσότερα βραχυπρόθεσμα έντοκα γραμμάτια που κατέληξαν στις ελληνικές τράπεζες.  Αυτές πήραν μετρητά, χρησιμοποιώντας τα ΕΓΕΔ ως ενέχυρο στο Ευρωσύστημα, το δίκτυο δηλαδή των κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης.  Για να είναι δυνατή αυτή τη λειτουργία, η ΕΚΤ αύξησε προσωρινά το ποσό των εντόκων γραμματίων που οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ως ενέχυρο στο Ευρωσύστημα από τα 3,5 δις € στα 7 δις €.

Επιστρέφοντας στο 2015. Η νέα κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, επίσης ξεμένει από ρευστό, δεν έχει ολοκληρώσει τους όρους του προγράμματος διάσωσης όπως αυτό είχε συμφωνηθεί με τον προκάτοχο της και δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτό το σχήμα χρηματοδότησης.  Τώρα θέλει να διαθέσει περισσότερα ΕΓΕΔ στις Ελληνικές τράπεζες.

Αλλά η ΕΚΤ αρνείται να αυξήσει την οροφή των ενεχύρων.  Ενημέρωσε επίσης τις Ελληνικές τράπεζες να μην αυξήσουν το ρίσκο τους σε κυβερνητικό χρέος.

Ο Τσίπρας παραπονέθηκε,, σε συνέντευξή του στο περιοδικό Der Spiegel, το Σαββατοκύριακο ότι η ΕΚΤ βάζει θηλιά γύρω από το λαιμό της Ελλάδας. Εν τω μεταξύ, και ο υπουργός Οικονομικών του, Γιάννης Βαρουφάκης, είπε στη Corriere della Sera ότι η ΕΚΤ ήταν ευέλικτη το 2012, ενώ τώρα είναι αυστηρή.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi,  προσπάθησε να δικαιολογήσει τη σκληρή προσέγγιση την περασμένη εβδομάδα. Είπε ότι αν μια τράπεζα έφερε εξασφάλισεις προς την ΕΚΤ και στη συνέχεια χρησιμοποιούσε τα μετρητά για να αγοράσει το δημόσιο χρέος, αυτό θα αποτελούσε νομισματική χρηματοδότηση ενός κράτους από την κεντρική τράπεζα. Η νομισματική χρηματοδότηση, είτε άμεση είτε έμμεση, απαγορεύεται από το άρθρο 123 της Συνθήκης της Λισαβόνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρόσθεσε.

Υπάρχουν δύο λάθη σε αυτό το επιχείρημα. Κατ 'αρχάς, αν η ΕΚΤ θα παραβίαζε τη συνθήκη με την αύξηση των εξασφαλίσεων σήμερα, γιατί δεν είχε γίνει η ίδια παραβίαση το 2012; Δεύτερον, το άρθρο 123 της Συνθήκης απαγορεύει μόνο την άμεση, παρά την έμμεση, χρηματοδότηση των κυβερνήσεων.

Στην πραγματικότητα, η ΕΚΤ έχει «έμμεσα» χρηματοδοτήσει αρκετά τις κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια. Σκεφτείτε το νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της, το οποίο συνίσταται στο να αγοράσει πάνω από 1 τρις € κρατικών ομολόγων. Τέτοιες λειτουργίες είναι αμφιλεγόμενες, αλλά δεν διασχίζουν τη καταστατική γραμμή εάν γίνουν με τον σωστό τρόπο.

Αλλά αν το επιχείρημα της νομισματικής χρηματοδότησης αποτελεί επίπλαστη δικαιολογία, η ΕΚΤ συνεχίζει να έχει λόγους για να αντιμετωπίζει διαφορετικά τον Τσίπρα από τους προκατόχους του.

Πίσω στο 2012, η (τότε) νέα κυβέρνηση Σαμαρά βρισκόταν σε συνεργασία με τους πιστωτές της, αν και υπήρχαν διαφωνίες στις λεπτομέρειες.  Ως εκ τούτου η ΕΚΤ θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι είναι βέβαιη η πρόσβαση (της χώρας) στη ρευστότητα από το πρόγραμμα διάσωσης.  Χαλαρώνοντας λοιπόν το ταβάνι της θα μπορούσε να το δικαιολογήσει ως  ένα προσωρινό μέτρο-γέφυρα.

 Αντίθετα, η νέα κυβέρνηση Τσίπρα παλεύει για να συνεργαστεί με τους πιστωτές της. Οι εβδομάδες έχουν σπαταληθεί διαφορές για την ορολογία, π.χ. το αν το τρίο των οργανισμών παρακολούθησης της συμμόρφωσης στην Ελλάδα με το σχέδιο διάσωσης θα πρέπει να ονομάζεται η τρόικα ή απλώς «τα θεσμικά όργανα», και αν θα πρέπει πι συναντήσεις να γίνονται στην Αθήνα ή στις Βρυξέλλες.

Ο Υπουργός Οικονομικών έθιξε επίσης το ενδεχόμενο να διεξαχθεί δημοψήφισμα, εάν οι πιστωτές τους είναι αδιάλλακτοι, ενώ άλλοι υπουργοί έχουν απειλήσει να εμποδίσουν τα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων. Έτσι, η ΕΚΤ μπορεί ευλόγως να θεωρήσει ότι το σχέδιο διάσωσης δεν βρίσκεται στο σωστό δρόμο και να δικαιολογεί τη διαφορετική μεταχείριση.

Ωστόσο, τα πράγματα θα αλλάξουν εάν ο Τσίπρας, αρχίσει να συνεργάζεται εποικοδομητικά με τους πιστωτές της Αθήνας.  Θα πρέπει βέβαια να κάνει αγώνα ταχύτητος,  καθώς η κυβέρνηση ξεμένει από ρευστό σε λίγες εβδομάδες.   Σε ένα τέτοιο σενάριο η ΕΚΤ θα πρέπει να χαλαρώσει το ταβάνι των ΕΓΕΔ, κάτι που ο Draghi άφησε ανοικτό να συμβεί.

Ενδέχεται να μην χρειαστεί αυτό.  Η ευρωζώνη ως πιστωτές της Ελλάδος, έχουν πει ότι μπορεί να χορηγηθεί στην Ελλάδα κάποια προκαταβολική ρευστότητα εφόσον προχωρήσουν με ταχύτατο ρυθμό οι μεταρρυθμίσεις - αυτό σημαίνει ότι ίσως να μην χρειαστεί η έκδοση περισσότερων ΕΓΕΔ.  Και φυσικά ο Τσίπρας μπορεί να συνεχίσει να χάνει χρόνο.  Σε μια τέτοια περίπτωση θα έχει να κατηγορεί μόνο τον εαυτό του εάν η Ελλάδα χρεοκοπήσει.

Από την άλλη πλευρά εάν η νέα κυβέρνηση δεν εμπλακεί πιο εποικοδομητικά στις συζητήσεις, θα διαπιστώσει τη συνέχιση της σκληρής γραμμής από την ΕΚΤ.  Η κεντρική τράπεζα θα δεχθεί κριτική ότι ήταν ασυνεπής και άδικη.  Θεωρίες θα κυκλοφορούν ότι σκόπιμα υπονόμευσε τον Τσίπρα λόγω του χρώματος της πολιτικής του.  Εάν η Ελλάδα στη συνέχεια βυθισθεί στην πτώχευση κατηγορίες θα εκτοξευθούν με παχιά λόγια και γρήγορα - και όχι μόνον από την Ελληνική αριστερά .  Το σοκ θα αντανακλώνταν σε όλη την Ευρώπη.

πηγή: Reuters