Η συνάρτηση του χρήματος (1η προσέγγιση) (by ExForEx)

Η συνάρτηση του χρήματος
Πρώτη προσέγγιση

Μία πρώτη προσέγγιση από μια πιο ευρεία «πανοραμική» οπτική γωνία, του χρήματος, της ρίζας του προβλήματος ανταγωνιστικότητας της χώρας μας και θέμα προς συζήτηση, το πώς μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτούς τους όρους στην μακροοικονομία.

Σημείωση: Το θέμα κυριολεκτικά το έγραψα σήμερα και…στο γόνατο. Η ουσία είναι η συζήτηση, ζητάω συγνώμη για πιθανά λάθη.
___________________________________________

Για να κατανοήσουμε την συνάρτηση του χρήματος, κατ’ αρχή θα πρέπει να εξετάσουμε επ’ ακριβώς τι είναι το χρήμα!

Το χρήμα, ως λέξη προέρχεται αυτούσια από την λέξη χρήσιμο, και όντως, το χρήμα ως ύπαρξη εκτελεί χρέη συναλλακτικού ή…  ανταλλακτικού μέσου μεταξύ διαφορετικών ειδών έργου των ανθρώπων με τελικό σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών μας.

Είναι δεδομένο ότι ο άνθρωπος αδυνατεί να έχει τις γνώσεις, τις επιδεξιότητες και φυσικά, τον χρόνο έτσι ώστε να μπορεί να παράγει συνολικά κάθε λογής έργο και να ικανοποιεί όλες του τις ανάγκες, είναι ανθρωπίνως αδύνατο.
Έτσι το χρήμα ενώνει πρακτικά τις διαφορετικές επιδεξιότητες διαφορετικών ανθρώπων με αποτέλεσμα την ανταλλαγή έργου μεταξύ τους.

Πως όμως καθορίζουμε πόσα χρήματα πρέπει να υπάρχουν ως μονάδες μέτρησης;

Η ερώτηση μπορεί να αλλάξει και να αναγραφεί και ως εξής: Τι ποσότητα χρήματος χρειαζόμαστε έτσι ώστε να ικανοποιήσουμε τις ανταλλακτικές ανάγκες των ανθρώπων;

Είναι λοιπόν ξεκάθαρη η σχέση μεταξύ έργου των ανθρώπων και χρήματος, μάλιστα υπάρχει πρακτική ισότητα, άρα και συνάρτηση!

Έργο = Χρήμα

Η γενική σύντομη μορφή της ισότητας

Ας εξετάσουμε πρώτα το Έργο

Έργο, ως οικονομικός όρος, είναι κάθε αγαθό, υλικό ή άυλο, προϊόν ή υπηρεσία που έχει παραχθεί και διαρκεί στον χρόνο (πάγια, διαρκή αγαθά), κάθε προϊόν ή υπηρεσία που παράγεται στην μονάδα του χρόνου ή είναι ημιτελές ή υπό παραγωγή ή που θα παραχθεί βάσει συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης.

Άρα, αν W ο συντελεστής κάθε διαφορετικού έργου, έχουμε W1+W2+W3+…Wν= συνολικό έργο ΣνW
Αντίστοιχα για τα διαρκές έργο Wdu
Αντίστοιχα για το έργο υπό παραγγελία ή έργο υπό συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης Wfu

Έχουμε λοιπόν μια κατ’ ουσία χρονοσειρά έργου, [Wdu(1)+ Wdu(2)+…+Wdu(ν)] + [W(1)+ W(2)+…+W(ν)] + [Wfu(1)+ Wfu(2)+…+Wfu(ν)] = Money

Μέχρι εδώ, φαντάζουν όλα εύκολα, πως όμως ορίζεται η τιμή κάθε είδους έργου, έτσι ώστε να έχουμε μια τελική ποσότητα έργου ΩΣ ΑΞΙΑ, άρα τελικά να ξέρουμε πόσα χρήματα ως αριθμητική ποσότητα χρειαζόμαστε;

Εδώ ακριβώς επέρχεται ο κανόνας της προσφοράς και της ζήτησης όχι όμως με την μαθηματική του σχέση η οποία περιλαμβάνει πολλές σταθερές που στην πράξη κάθε άλλο παρά σταθερές είναι αλλά αντιστρόφως!!!

Οι τιμές ως ανταλλαγή, προϋπήρχαν του χρήματος!!!

Παράδειγμα!

Οι πρώτες ανταλλαγές ειδών έργου προς ικανοποίηση αναγκών γινόταν απευθείας μεταξύ των ειδών έργου.
Έτσι, πχ, (τυχαία είδη έργου, καρπούζι και κρέας) εγώ που παράγω καρπούζια, προσφέρω σε αυτόν που παράγει κρέας. Στην ουσία έχουμε ένα παζάρι, έναν…"τσακωμό", όπου εγώ επιδιώκω να πάρα όσο το δυνατόν περισσότερο κρέας, δίνοντας όσο το δυνατόν λιγότερο καρπούζι. Το ίδιο ακριβώς επιδιώκει και αυτός που έχει κρέας, να πάρει περισσότερα καρπούζια ανταλλάσσοντας (σ.σ. πληρώνοντας) με όσο το δυνατόν λιγότερο κρέας.

Η ΑΝΑΓΚΗ όμως εξωθεί τις δύο πλευρές σε επίτευξη συμφωνίας ή γενικότερα λύσης.

Στην αρχή, η λύση ήταν πολλές φορές ο…ισχυρότερος να επιβάλει την επιθυμία του. Προφανώς στην αρχή ήταν η…κλοπή… αλλά επειδή αυτό με τον έναν ή τον άλλο τρόπο είχε επιπτώσεις και στις δύο πλευρές επήλθε η εποχή της ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ!

Θεωρητικά λοιπόν (στο μικρό μας πείραμα) αποφάσισαν οι δύο πλευρές να πουν: 25 κιλά καρπούζι προς 1 κιλό κρέας, μιας και το κρέας φαντάζει (και είναι) σημαντικότερης διατροφικής αξίας ενώ το καρπούζι …δροσίζει περισσότερο από όσα προσφέρει ως σάκχαρα)

Με άλλα λόγια, είχαμε μια ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ μεταξύ των δύο αγαθών ως έργο παραγωγής ανθρώπων που έλεγε: Κρέας = Καρπούζι Χ 25!

Η παραπάνω όμως σχέση, έπρεπε να υπολογίζεται σε όλα τα είδη έργου, και όπως ο πολιτισμός μας, αναπτυσσόταν, αυτές οι σχέσεις έτειναν στο άπειρο… τέλος πάντων ήταν ένας αριθμός που υπολογιζόταν με την «παραγοντική μαθηματική σχέση»

Καταλαβαίνουμε εύκολα τον αριθμό των τελικών σχέσεων ανταλλαγής.

Η είσοδος του χρήματος, ενός αποδεκτού μέσου ανταλλαγής ήταν ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ.

ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!

Οι μαθηματικές σχέσεις ανταλλαγής αγαθών προϋπήρχαν, και εδώ είναι το κλειδί του συστήματος μας.
Το χρήμα εύλογα ως μονάδα, ακολούθησε αυτούς τους όρους του κανόνα προσφοράς και ζήτησης που προϋπήρχε κυριολεκτικά από την πρώτη σπίθα του πολιτισμού των ανθρώπων, επί…εποχής προ-νεάντερταλ!!!

Αρχικά ως χρήμα, θα έπρεπε να είναι κάτι που ναι μεν δεν ήταν καθ’ αυτό ανάγκη (λογικό…αν πχ χρήμα οριζόταν στο παράδειγμα μας το…καρπούζι, τότε το χρήμα θα το είχαν όλο οι παραγωγοί καρπουζιού) αλλά ταυτόχρονα να μην…χαλάει στον χρόνο. Προφανώς θα έπρεπε να ήταν και κάτι που θα άρεσε στον κόσμο, και κάπου εκεί έχουμε την απάντηση στο…γιατί ο χρυσός έχει την θέση που έχει σήμερα.

Βεβαίως, ο χρυσός εξορυσσόταν, αύξανε την ποσότητα του αλλά οι ανάγκες, το πλήθος των ανθρώπων και τα είδη του έργου αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο, κάτι που προφανώς ο χρυσός δεν μπορούσε να ικανοποιήσει.

ΚΑΝΟΝΑΣ

Έλλειψη συναλλακτικού μέσου προς αύξηση αγαθών προς συναλλαγή = κατάρρευση τιμών των αγαθών (αποπληθωρισμός)

Αυτό προκάλεσε τεράστιες κρίσεις και τελικά πολέμους μεταξύ κοινωνιών και φυσικά και σε επίπεδο ανθρώπων, προκάλεσε την εγκληματικότητα.

Έτσι ήρθε η ανάγκη για…πληθωρισμό του χρήματος και να η ανάγκη του πληθωριστικού χρήματος.

Αν στην σχέση ΕΡΓΟ = ΧΡΗΜΑ, θέλεις να διατηρήσεις τις τιμές σε επίπεδα που ικανοποιούν τις συναλλαγές των μονάδων της οικονομίας (νομικά – φυσικά πρόσωπα, κράτη κλπ… δεν έχει σημασία) τότε θα πρέπει και το χρήμα ως ποσότητα να ακολουθεί τα αγαθά.

Αν το χρήμα δεν ακολουθεί το έργο άρα το χρήμα υπολείπεται του έργου, τότε έχουμε πληθωρισμό έργου, δηλαδή περισσότερο έργο προς λιγότερο χρήμα.
Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο μέρος των καταναλωτών δεν θα μπορέσει να εκπληρώσει τις ανάγκες του, θα χρεοκοπήσει… ή πιο ωμά, θα πεινάσει και αυτό γιατί δεν θα έχει το απαραίτητο χρήμα.
Αυτό ως φαινόμενο προκαλεί την κατάρρευση των τιμών στα προϊόντα που έχουν πληθωρισμό παραγωγής, άρα οι παραγωγοί αυτού του είδους ή θα πρέπει να αλλάξουν δουλειά ή …να πεινάσουν.
Ανάποδα τώρα.
Αν το χρήμα πληθωριστεί περισσότερο από ότι το υπάρχον έργο τότε έχουμε πάρα πολύ χρήμα για λιγότερο έργο.
Όλοι ικανοποιούν ευκολότερα τις ανάγκες τους ΑΛΛΑ!
1ον Εξαφανίζουν ευκολότερα το υπάρχον έργο, άρα η αγορά ΜΕΝΕΙ από έργο και καταρρέει
2ον Η παραπάνω σπανιότητα του έργου οδηγεί στον υπερπληθωρισμό άρα στις υπερβολική ανατίμηση του έργου

Και στις δύο περιπτώσεις, περιέργως έχουν ως κατάληξη τον αποπληθωρισμό, δηλαδή την κατάρρευση των τιμών λόγω των ασυμβατοτήτων στην αγορά μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και ο αποπληθωρισμός πάντα οδηγεί την οικονομία σε μείωση της δραστηριότητας της, σε αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας γενικότερα.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να υπάρχει η ισότητα ΕΡΓΟ = ΧΡΗΜΑ
Πως γίνεται αυτό; Θεωρητικά απλό, πρακτικά απαιτεί τεράστια ποσότητα στοιχείων… θα δώσω ένα παράδειγμα με λίγα προϊόντα έτσι ώστε να γίνει κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας της συνάρτησης του χρήματος.
Προϊόν 1: Πάγια μορφή, ποσότητα αγοράς 100 μονάδες, τιμή μονάδας 5€
Προϊόν 2: Πάγια μορφή, ποσότητα αγοράς 50 μονάδες, τιμή μονάδας 7€
Προϊόν 3: Αγαθό 1ης ανάγκης, ποσότητα αγοράς 500 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 1€
Προϊόν 4: Αγαθό 1ης ανάγκης, ποσότητα αγοράς 1500 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 0,6€
Προϊόν 5: Αγαθό ημιτελές, ποσότητα αγοράς 100 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 0,3€
Προϊόν 6: Αγαθό τρέχουσας ανάγκης, ποσότητα αγοράς 400 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 2€
Προϊόν 7: Αγαθό τρέχουσας ανάγκης, ποσότητα αγοράς 200 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 1€
Προϊόν 8: Αγαθό τρέχουσας ανάγκης, ποσότητα αγοράς 700 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 2,5€
Προϊόν 9: Αγαθό χαμηλής ανάγκης, ποσότητα αγοράς 1000 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 1€
Προϊόν 10: Αγαθό μελλοντικής εκπλήρωσης (συμβόλαιο), ποσότητα αγοράς 1000 μονάδες/μονάδα χρόνου, τιμή μονάδας 3€

σ.σ. οι τιμές μονάδας όμως αυτές έχουν ήδη διαμορφωθεί από την αγορά (προσφορά – ζήτηση) και συνήθως εξετάζονται μεσοσταθμικά σε ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον ενός έτους.

Το δεδομένο μας, σήμερα έχουμε έναν δείκτη Μ1 = 8.000€

Η πραγματική ανάγκη χρήματος της αγοράς είναι:

Χρήμα = (Πρ1=100 Χ 5)+(Πρ2=50 Χ 7)+(Πρ3= 500 Χ 1)+(Πρ4= 1500 Χ 0,6)+(Πρ5= 100 Χ 0,3)+(Πρ6= 400 Χ 2)+(Πρ7= 200 Χ 1)+(Πρ8= 700 Χ 2,5)+(Πρ9= 1000 Χ 1)+(Πρ10= 1000 Χ 3) =>

Χρήμα = Πρ1 (500€) + Πρ2 (350€) + Πρ3(500€) + Πρ4(900€) + Πρ5(30€) + Πρ6(800€) + Πρ7(200€) + Πρ8(1750€) + Πρ9(1000€) + Πρ10(3000€) =>

Χρήμα = 9030€

Άρα έχουμε φαινόμενο πληθωρισμού ΕΡΓΟΥ άρα το χρήμα βάσει των τιμών προσφοράς και ζήτησης, δεν επαρκεί, και θα υπάρξουν ΔΕΔΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ όπως προφανώς η κατάρρευση των τιμών (λίγο χρήμα προς πολλά αγαθά...) και η απαξίωση της εργασίας ενώ προφανώς έχουμε και ανεργία αφού πολλοί κλάδοι επαγγελμάτων αδυνατούν να ικανοποιήσουν τα βασικά εισοδήματα στους ενασχολούμενους τους.

Επιπροσθέτως, σε μια οικονομία, υπάρχουν και άλλοι συντελεστές που επηρεάζουν το χρήμα (δείκτης Μ1) άρα «χαλούν» την σχέση ΈΡΓΟΥ ΠΡΟΣ ΧΡΗΜΑ, όπως για παράδειγμα, οι πιο χαρακτηριστικοί και ισχυροί, ο δείκτης εμπορικού ισοζυγίου και προφανώς το συναλλαγματικό ισοζύγιο στην οικονομία μας.

Ένας άλλος λόγος είναι η σχέση υπάρχοντος χρήματος προς χρήμα στην αγορά. Η δέσμευση χρήματος μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους όπως:
1ον Μέσω συγκέντρωσης χρήματος στους πλούσιους
2ον Μέσω ακινητοποίησης, δηλαδή μεταφοράς παραγωγικού πλούτου στα πάγια
3ον Μέσω δημιουργίας αποθεματικών από τις κεντρικές τράπεζες ή αλλαγής των όρων αποθεματοποίησης χρήματος τους, το ίδιο ισχύει και στα τραπεζικά αποθεματικά.
4ον Μέσω προσημείωσης περιουσίας, άρα δέσμευσης της με σκοπό ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ, την δημιουργία ρευστότητας για τρέχουσες ανάγκες. (σοβαρό λάθος της σύγχρονης οικονομίας)

Έτσι αναλόγως την κατάσταση ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας, έχουμε αλλαγές στις ποσότητες έργου (εισαγωγή προς εξαγωγή έργου) και προφανώς στο υπάρχον χρήμα (εισαγωγή προς εξαγωγή χρήματος) στο οικονομικό μας σύνολο (σύνολο…πχ χώρα)

Είναι όμως γεγονός, ότι μια κυβέρνηση ή γενικότερα ένα μίγμα πολιτικής μπορεί να επηρεάσει αυτές τις διαδικασίες, ειδικά στο κομμάτι ισοζυγίων (εμπορικό ή συναλλαγματικό) καθώς επίσης στην κάθε αυτή παραγωγή έργου μιας κοινωνίας ως σύνολο, όμως οι αλλαγές είναι ΠΑΝΤΑ έμμεσες και ποτέ άμεσες.
Δεν μπορείς άμεσα να αλλάξεις τις παραγωγικές ή καταναλωτικές συνήθειες ενός κοινωνικού ή εθνικού γενικότερα, συνόλου, είναι όμως ευκολότερο να αλλάξεις τις συσχετίσεις επί του χρήματος.

Στο παραπάνω παράδειγμα μας λοιπόν, ή θα πρέπει να αυξήσεις τις εξαγωγές προϊόντων (αφού υπάρχουν περισσότερα, με την προϋπόθεση όμως ότι αρκούν για την ζήτηση!!!) ή να μειώσεις τις εισαγωγές (ή και τα δύο προφανώς) ή να προσφέρεις χρήμα, τόσο ώστε να μπορέσεις να συντηρήσεις τις τιμές των προϊόντων (Πρ1 έως Πρ10 στο παράδειγμα), άρα και τα εισοδήματα των παραγωγών αυτών των προϊόντων.
Εννοείτε πως:
Εξασφάλιση εισοδήματος = Εξασφάλιση θέσεων εργασίας ή παραγωγής, άρα σταθεροποίηση επιπέδων ανεργίας…

Πάμε τώρα ανάποδα το παράδειγμα μας:

Το δεδομένο μας, σήμερα έχουμε έναν δείκτη Μ1 = 12.000€

Η πραγματική ανάγκη χρήματος της αγοράς είναι:

Χρήμα = (Πρ1=100 Χ 5)+(Πρ2=50 Χ 7)+(Πρ3= 500 Χ 1)+(Πρ4= 1500 Χ 0,6)+(Πρ5= 100 Χ 0,3)+(Πρ6= 400 Χ 2)+(Πρ7= 200 Χ 1)+(Πρ8= 700 Χ 2,5)+(Πρ9= 1000 Χ 1)+(Πρ10= 1000 Χ 3) =>

Χρήμα = Πρ1 (500€) + Πρ2 (350€) + Πρ3(500€) + Πρ4(900€) + Πρ5(30€) + Πρ6(800€) + Πρ7(200€) + Πρ8(1750€) + Πρ9(1000€) + Πρ10(3000€) =>

Χρήμα = 9030€

Άρα έχουμε πληθωρισμό ΧΡΗΜΑΤΟΣ (αντίθετο του πληθωρισμού ΕΡΓΟΥ) άρα η κατανάλωση αυξάνεται έχοντας το φαινόμενο του υπερπληθωρισμού, οδηγώντας κατά μέσο όρο τις τιμές πάνω κατά το ποσοστό πληθωρισμού του χρήματος, δηλαδή την ποσοστιαία διαφορά μεταξύ 9030€ και 12000€. Όπως εύκολα είναι κατανοητό, τα προϊόντα υψηλότερης ζήτησης θα έχουν μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές τους από άλλα, χαμηλότερης ζήτησης.
Τελικά η υπερβολή αυτή, όταν ισορροπήσει θα έχει δημιουργήσει μια κοινωνία με υψηλότερο κόστος διαβίωσης, να γιατί η ΕΚΤ έχει τέτοια εμμονή με θέματα πληθωρισμού… εγώ δεν μπορώ να τους κατηγορήσω.

-----------------------------------------


Τελικά, τι συμβαίνει στην Ευρώπη και τι ειδικότερα στην Ελλάδα, βάσει των παραπάνω;

Ελλάδα = ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΕΡΓΟΥ και μάλιστα καραμπινάτος σε συνδυασμό με ισχυρό εμπορικό έλλειμμα.
Έχουμε εδώ και πάνω από 25 χρόνια σταθερό εμπορικό έλλειμμα ενώ συναλλαγματικά, η Ελλάδα εμφάνισε κάποια χρόνια ισχυρό πλεόνασμα όχι όμως λόγω παραγωγικών επενδύσεων αλλά κυρίως λόγω επενδύσεων χρηματιστηριακής φύσης ή ιδιωτικοποιήσεων.

Η χώρα μας σταθερά αυξάνει τα πάγια αγαθά της, ενώ μειώνουμε την παραγωγικότητα μας, ακόμα και αριθμητικά οι ενασχολούμενοι πχ με την κτηνοτροφία και γεωργία μειώνονται. Ο δε χώρος του τουρισμού, μειώνει σταθερά τους τζίρους του ενώ μεγάλο πλήγμα έχει επέλθει και από τα περιβόητα «πακέτα all included” τα οποία και συρρικνώνουν τα περιθώρια κέρδους αλλά ταυτόχρονα μειώνουν σημαντικά τους τζίρους παράπλευρων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Με άλλα λόγια, η χώρα μας έχει πληθωρισμό έργου και το έργο όχι μονάχα κόστισε για να αποκτηθεί αλλά απαιτεί όλο και περισσότερα χρήματα για την συντήρηση του. 

Αποτέλεσμα; Δανεισμός και μάλιστα με την μορφή κατανάλωσης ή χρήματος κίνησης ή λειτουργικών δαπανών ενώ ολοένα και η πραγματική αξία μας μειωνόταν.

Το αποτέλεσμα το βλέπουμε…και έχει και συνέχεια δυστυχώς, παρά τον πληθωρισμό λόγω της φορολογίας, έχουμε ισχυρή ύφεση και ΑΠΟΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟ!!!

Σε γενικές γραμμές στην Ευρώπη, η κατάσταση δεν αλλάζει δραματικά, ίσα ίσα που είναι φανερή η διαφορά μεταξύ ισχυρών και ασθενών χωρών, ενώ επιτακτική είναι η ανάγκη μηχανισμών που θα βοηθήσουν τις ασθενέστερες χώρες να συνυπάρξουν. Προφανώς όλα αυτά απαιτούν κεντρική διοίκηση, από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε.

Αυτό είναι το πρώτο κομμάτι της δουλειάς, έπεται η σύνδεση της εργασίας, της παραγωγής και βεβαίως της δημιουργίας του «μέσου καλαθιού αναγκών» το οποίο θα πρέπει να ικανοποιείτε από τα εισοδήματα, άρα το υπάρχον χρήμα και το υπάρχον έργο να μπορούν να δώσουν μια ισότητα στην δεύτερη μεγάλη συνάρτηση, αυτή της εργασίας ως παραγωγής έργου και των ιδίων αναγκών.

Μια πρώτη προσέγγιση, ως βάση για να κάνουμε συζήτηση. Προφανώς μικρής έκτασης εργασία, θα έχει κενά, ελλείψεις, κεφάλαια που λησμόνησα αλλά ο βασικός στόχος μου είναι να προσπαθήσω να περάσω μια γνώση με όσο το δυνατόν απλουστευμένο τρόπο και βεβαίως με λίγα λόγια.
Θα προσπαθήσω να ανεβάσω και μερικές εικόνες με σκοπό μια διαγραμματική παρουσίαση του παρόντος θέματος έτσι ώστε να βοηθήσω περισσότερο στην κατανόηση του.