Οι συγκρίσεις με το σήμερα είναι προφανείς. Η Δήμητρα Βαρκαράκης, η οποία με τον σύζυγό της, Μιχάλη, είναι οι ιδιοκτήτες της συλλογής που εκτίθεται, επισήμανε ένα γερμανικό πίνακα ζωγραφικής. Ένα κορίτσι σταμάτησε απότομα. «Δεν είμαστε σε μια μάχη με τη Γερμανία;», την ρώτησε. «Όχι», απάντησε η κ Βαρκαράκη. «Είμαστε όλοι φίλοι». «Οι Ευρωπαίοι», είπε, «πρέπει να αγαπούν ο ένας τον άλλον».
Αυτός είναι ένας ευγενής στόχος, για κάποιους από τους Ευρωπαίους οι οποίοι δυσκολεύονται ακόμα και να μιλήσουν ο ένας στον άλλο. Πριν από δύο εβδομάδες, μετά από μια ιδιαίτερα καταστροφική συνάντηση, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, εξέφρασε την ικανοποίησή του για το μίσος που στρέφεται εναντίον του από τους υπόλοιπους ομολόγους του στη ζώνη του ευρώ. Μετά από περισσότερο από τρεις μήνες άκαρπων διαπραγματεύσεων με τον κ Βαρουφάκη, τα αποθέματα του Φιλελληνισμού μεταξύ των εταίρων για την Ελλάδα έχουν εξαντληθεί εντελώς στεγνό. «Ζουν στο σύννεφο της ουτοπίας», αναφέρει ένας αξιωματούχος των Βρυξελλών.
Ίσως ήταν αφελές να περιμένουμε κάτι άλλο. Πριν από μερικά χρόνια, πολλοί από αυτούς που είναι επιφορτισμένοι τώρα με την διακυβέρνηση της χώρας, περνούσαν την ώρα τους συζητώντας τις αντιφάσεις του καπιταλισμού, γύρω από τους καφέδες και τα τσιγάρα τους. Λίγοι είχαν τρέξει οποιοδήποτε project, πόσο μάλλον να κυβερνήσουν. Οι Ευρωπαϊκές επαφές τους ήταν περιορισμένες. ο ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα τους, κέρδιζε συνήθως μόνο 3-4% των ψήφων. Όμως η οικονομική καταστροφή στην Ελλάδα μεταμόρφωσε τις προοπτικές τους. Το 2012 ήρθαν σε απόσταση αναπνοής από την εξουσία. Και μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου την κατέκτησαν, σχηματίζοντας ένα κυβερνητικό συνασπισμό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, υπό την ηγεσία του νέου πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, που πρόσφερε μια ελκυστική υπόσχεση, σε μια χώρα που ταλανίζεται από την ύφεση και νιώθει ταπεινωμένη από τη χρόνια κηδεμονία ξένων γραφειοκρατών. Ο κ Τσίπρας υποσχέθηκε να σκίσει τη συμφωνία διάσωσης, να αποκαταστήσει την ελληνική αξιοπρέπεια και να κρατήσει τη χώρα στο ευρώ (καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων αυτό θέλουν). Η Ελλάδα θα μπορούσες ίσως να σκέφτηκαν οι υπουργοί, να αλλάξει τους κανόνες της διακυβέρνησης της ζώνης του ευρώ, προς όφελος όλων των Ευρωπαίων.
Τρεις μήνες μετά, οι δύο πρώτες, από αυτές τις υποσχέσεις είναι υπό κατάρρευση, η τρίτη μοιάζει επισφαλής και η τέταρτη είναι ένα κακόγουστο αστείο. Λιγότερο από ένα μήνα μετά τις εκλογές, η Ελλάδα συμφώνησε να παρατείνει το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης μέχρι το τέλος Ιουνίου, με την ελπίδα να εξασφαλίσει τα 7,2 δις € που είχαν απομείνει στο συρτάρι. H άτσαλη προσέγγιση του κ Τσίπρα και του κ Βαρουφάκη μπορεί να ακούστηκαν όμορφα στα αυτιά των Ελλήνων, αλλά στο εξωτερικό η Ελλάδα δεν κερδίσει τίποτε άλλο πέρα από δυσπιστία και περιφρόνηση.
Αυτό είχε δύο αποτελέσματα. Πρώτον, οι επαχθέστερες προϋποθέσεις που θα απαιτηθούν για την έγκριση οποιονδήποτε άλλων δάνειων θα έχει ανάγκη η Ελλάδα. Δεύτερον, οι αρχιτέκτονες των διασώσεων, οι οποίοι εσφαλμένα επέμεναν στην ανάγκη επιβολής λιτότητας στις οικονομίες που βρίσκονται σε ύφεση, φαίνονται πιο ασφαλής με τα επιχειρήματά τους όσο ποτέ. «Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει ένα φοβερό κακό σε όλους εμάς που προσπαθούμε να αλλάξουμε τη συζήτηση στην Ευρώπη», δήλωσε ο Λουκάς Τσούκαλης, Πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, ενός ελληνικού think-tank.
To Grexit εξακολουθεί να είναι απίθανο. Αλλά αναμφίβολα πλέον υπάρχουν σχεδιασμοί γι αυτό. Μη έχοντας λάβει χρήματα από το πρόγραμμα διάσωσης, από τον Αύγουστο του 2014, η κυβέρνηση έχει κάνει επιδρομή στα ταμεία των ΟΤΑ και καθυστερεί τις πληρωμές προς τους προμηθευτές της για να καταφέρει να επιβιώσει.
Αλλά δεν είναι δυνατόν και δεν μπορεί να συνεχιστεί, κάθε φορά που πλησιάζει μια προθεσμία αποπληρωμής του ΔΝΤ ή καταβολής των συντάξεων, να προκαλείται ταχυκαρδία στους διεθνείς πιστωτές. Οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες και στην Αθήνα, συμφωνούν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πάει πέρα από το Μάιο χωρίς βοήθεια. Μετά από το σημείο αυτό, η χώρα αντιμετωπίζει τεράστιες αποπληρωμές χρέους προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, για τις οποίες θα χρειαστεί ένα τρίτο πακέτο διάσωσης.
Σε αυτό το ζητούμενο έχουν επικεντρωθεί οι σκέψεις. Το μάγκικο στυλ του Βαρουφάκη εξόργισε τους ομολόγους του στο Eurogroup και τον οδήγησε σε παραγκωνισμό. Οι συνομιλίες στις Βρυξέλλες μπαίνουν στις λεπτομέρειες. Κάποιοι ελπίζουν σε μια σύντομη συμφωνία. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει ότι δε θα περάσει τις δύο κόκκινες γραμμές του: τις μειώσεις στις συντάξεις και τις ομαδικές απολύσεις (στο τελευταίο ζήτημα έχει μάλιστα κάποιο δίκιο).
Όλες οι επιλογές του Τσίπρα δείχνουν άσχημες. Μπορεί να καθυστερήσει κάποια πληρωμή προς το ΔΝΤ για να αγοράσει χρόνο, Θα μπορούσε να συνεχίσει το chicken game, ίσως και να επιβάλλει κεφαλαιακούς ελέγχους στις ελληνικές τράπεζες. Ή θα μπορούσε να κάνει μια κωλοτούμπα (σ.σ. ακριβώς έτσι αναφέρεται) και να δεχτεί τις απαιτήσεις των πιστωτών προς χάριν της παραμονής της χώρας στο ευρώ. Αυτό ίσως χρειαστεί δημοψήφισμα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε, επίσης, να διασπάσει το κόμμα του Τσίπρα. Υπάρχει πληθώρα εναλλακτικών δυνατοτήτων, αλλά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η ώρα τις κρίσης φτάνει.
Πως εξηγείται η αδιαλλαξία του ΣΥΡΙΖΑ; Οι παρατηρητές που ασχολούνται με την Ελλάδα παρατηρητές προσφέρουν μια σειρά από απαντήσεις: ανικανότητα, ιδεολογικές παρωπίδες, ικανοποίηση τις εγχώριας ανάγκης για σκληρές διαπραγματεύσεις. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι μπορεί επίσης να έχουν υπερεκτιμήσει τις ικανότητες τους. Όποιος και αν είναι ο λόγος, η αβεβαιότητα έχει κοστίσει στην Ελλάδα. Πέρυσι επέστρεψε στην ανάπτυξη, ενώ αυτή την εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μείωσε τις προβλέψεις της για το 2015 σε ανάπτυξη μόλις 0,5% του ΑΕΠ και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει συμφωνία. Η κυβέρνηση έχει μπατιρίσει, οι ξένες επενδύσεις έχουν στερέψει και το μικρό πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα έχει εξαφανιστεί, αυξάνοντας την προοπτική μιας ακόμη πιο μισητής λιτότητας.
Πάνω από όλα, δεν υπάρχει πλέον καμία ελπίδα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετωπίσει τις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού κράτους. Η κυβέρνηση έχει αποτύχει να περιορίσει τους ολιγάρχες της χώρας και αντιστρέφει όλες τις πολύτιμες μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια. Μια παλιά ελληνική ασθένεια, οι πελατειακές σχέσεις, φαίνεται να είναι πιο διάχυτη από ποτέ. Το Ποτάμι, ένα φιλελεύθερο κόμμα, αποκάλυψε ότι 11 από τους 13 περιφερειακούς διευθυντές εκπαίδευσης που διορίστηκαν από την κυβέρνηση ήταν μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. (ενώ ένας ακόμη ανήκει στον συνεργάτη του στο συνασπισμό στην κυβέρνηση, στους ΑΝΕΛ).
Με κάθε πιθανό τρόπο, ο ΣΥΡΙΖΑ έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που υποσχέθηκε. Ενώ είχε υποσχεθεί το τέλος της κατάθλιψης στην Ελλάδα. Αντί αυτού κατάφερε να υποχωρήσει η ανάπτυξη.. Δεσμεύτηκε να τερματίσει την πολιτική λιτότητας στην Ευρώπη, αλλά έχει κάνει ότι περνούσε από το χέρι του για να ενθαρρύνει τους υποστηρικτές της, περισσότερο από όσο η Γερμανία θα μπορούσε να ελπίζει. Υποσχέθηκε να εγκαταλείψει τις κακές συνήθειες των παλαιών κομμάτων, και φαίνεται ότι τις έχει αντιγράψει πλήρως.
Επιστρέφοντας στο μουσείο της Αθήνας, ο κ. Βαρκαράκης, περιεργάζεται τα έργα της έκθεσης "Φιλλεληνισμός" και με η υποτονική φωνή ακούγεται να αναρωτιέται: «Διακόσια χρόνια πριν, όλοι αγαπούσαν την Ελλάδα», λέει. «Τώρα; ...» Η φωνή του χάνεται στους διαδρόμους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου