Η ελληνική κυβέρνηση έχει σπαταλήσει τους τελευταίους τέσσερις μήνες που απαιτώντας μια «πολιτική λύση» στην κρίση του χρέους της, ο χρόνος μπορεί να ήρθε ώστε η ευρωζώνη να της προσφέρει μία τέτοια λύση.Μέχρι τώρα, οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης ήταν απρόθυμοι να συμμετάσχουν σε μια τέτοια διαδικασία, προτιμώντας να κρύβονται πίσω από τα θεσμικά όργανα τα οποία παλιότερα ήταν γνωστά «η Τρόικα» - η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εν μέρει, αυτό οφείλεται στις πρακτικές και νομικές πραγματικότητες: οι εκλεγμένοι πολιτικοί δεν έχουν την δυνατότητα ή την ικανότητα να διαπραγματευθούν τις λεπτομέρειες των προγραμμάτων διάσωσης.
Αλλά αντανακλά επίσης και την πολιτική πραγματικότητα: κατά την οποία κανείς δεν θα ήθελε να αποφασίζει σχετικά με τον προϋπολογισμό ενός συντροφικού κράτους μέλους της ευρωζώνης. Προτίμησαν να μείνουν ένα βήμα απομακρυσμένοι, παρέχοντας το χώρο και το χρόνο σε μια άπειρη κυβέρνηση να καταλήξει στη δική της συμφωνία, με τους πιστωτές της, αντικατοπτρίζοντας τις δικές της πολιτικές επιλογές, σεβόμενη όμως τους κανόνες της ευρωζώνης.
Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι οι συνομιλίες διάσωσης πήγαιναν και πηγαίνουν στο πουθενά. Παρά τις διαβεβαιώσεις που έρχονται καθημερινά από την Αθήνα ότι μια συμφωνία είναι επικείμενη, οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης λένε ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται «χιλιόμετρα μακριά».
«Τα τελεσίγραφα πάνε και έρχονται: κανείς τώρα δεν περιμένει μια συμφωνία μέχρι το τέλος Μαΐου. Η Αθήνα αντιστέκεται ακόμη σε βασικές μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό της και στην αγορά εργασίας, τις οποίες οι πιστωτές θεωρούν απαραίτητες για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της Ελλάδας, ενώ συνεχίζει να ξηλώνει τις προηγούμενες μεταρρυθμίσεις», αναφέρει ο Nixon.
Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν είχαν ποτέ την ψευδαίσθηση ότι θα ήταν δύσκολο για την επίτευξη μιας συμφωνίας με τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα, το κόμμα του οποίου κέρδισε τις εκλογές με την υπόσχεση να σκίσει το πρόγραμμα διάσωσης, απορρίπτοντας τη λιτότητα και ξεκινώντας ένα δημοσιονομικό επεκτατικό πρόγραμμα. Αλλά ο Αλ. Τσίπρας είχε επίσης διαμηνύσει στην προεκλογική του εκστρατεία ότι θα κρατήσει την Ελλάδα στην ευρωζώνη.
Υπέθεσαν πως όταν θα αυξανόταν η χρηματοοικονομική πίεση, αυτό θα ήταν το σκέλος της εντολής του που θα επέλεγε να τιμήσει. Υπέθεταν ότι το κόμμα του θα τον υποστήριζε σε οποιαδήποτε συμφωνία επέλεγε ή ότι θα «πετούσε» τους σκληροπυρηνικούς της κυβέρνησής του και θα ζητούσε υποστήριξη από τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα της αντιπολίτευσης.
Αλλά αυτές οι υποθέσεις φαίνονται όλο και πιο άστοχες. Παρά τις υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για αντιμετώπιση της διαφθοράς και των πελατειακών σχέσεων στην Ελλάδα, έχει δείξει μικρό ενδιαφέρον για μεταρρυθμίσεις στους τέσσερις πρώτους μήνες στην εξουσία. Δεν έχει παρουσιάσει ιδέες για το πώς θα μετατρέψει την Ελλάδα σε μια λειτουργική, σύγχρονη οικονομία.
«Αντιθέτως, φαίνεται ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για να γυρίσει πίσω το ρολόι. Σε μια συνεδρίαση την προηγούμενη εβδομάδα, 75 από τα 160 ανώτερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν υπέρ μιας άμεσης «ρήξης» με τους πιστωτές. Οι άλλοι 95 υποστήριξαν μια συμβιβαστική πρόταση από τον Αλ. Τσίπρα, να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις αλλά να θέσει κόκκινες γραμμές στις μεταρρυθμίσεις στις συντάξεις και στην αγορά εργασίας που οι πιστωτές δεν θα αποδεχθούν ποτέ, αυξάνοντας την πιθανότητα ο Τσίπρας να δυσκολευτεί να λάβει την υποστήριξη του κόμματός του για μια συμφωνία.
Ο κίνδυνος ενός ατυχήματος είναι τώρα εξαιρετικά υψηλός. Η Ελλάδα χρωστάει 1,6 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ τον Ιούνιο και κάποιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι χωρίς μια συμφωνία, είναι πιθανό να αθετηθεί μια πληρωμή.
«Ασφαλώς, η Αθήνα έχει εκδώσει πολλές τέτοιες προειδοποιήσεις στο παρελθόν. Αλλά αυτή τη φορά μπορεί να λέει την αλήθεια. Στο μεταξύ, ο χρόνος περνάει και θα λήξει η τρέχουσα συμφωνία διάσωσης στο τέλος Ιουνίου, σημείο κατά το οποίο τα κεφάλαια που σήμερα προβλέπονται για την Ελλάδα, θα πάψουν να είναι διαθέσιμα. Ακόμη χειρότερα η διαδικασία μέσω της οποίας μπορούν να εκταμιευθούν τα κεφάλαια διάσωσης, είναι περίπλοκη. Θα μπορούσε να διαρκέσει πολλές εβδομάδες για να δοθούν οι απαραίτητες νομικές και κοινοβουλευτικές εγκρίσεις».
Για να αποφύγουν μια καταστροφή, οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης ίσως τώρα χρειαστεί να αναλάβουν πολιτική ευθύνη. Ένας λόγος που οι διαπραγματεύσεις έχουν τραβήξει τόσο πολύ είναι ότι οι αξιωματούχοι είναι δικαιολογημένα διστακτικοί να αναλάβουν οποιοδήποτε μέτρο που μπορεί να φέρει την κρίση σε κορύφωση, οδηγώντας σε κατηγορίες για υπέρβαση της εξουσίας τους.
Αναμφισβήτητα, η ΕΚΤ θα έπρεπε καιρό πριν να έχει καταστήσει πιο αυστηρούς τους όρους σύμφωνα με τους οποίους επιτρέπει στις ελληνικές τράπεζες πρόσβαση στις λειτουργίες της. Αλλά ως ένας μη εκλεγμένος οργανισμός, είναι απρόθυμη να κάνει ένα βήμα που μπορεί να οδηγούσε σε bank runs και capital controls. Στο μεταξύ, το ΔΝΤ ανησυχεί ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καθιστούν την δική τους συμβολή, εξαρτημένη από την συμμετοχή του ΔΝΤ.
Αλλά, σχολιάζει ο Nixon, αυτή η απροθυμία να τραβήξει την σκανδάλη στην Ελλάδα μπορεί τώρα να επιδεινώνει την κρίση. Η αναβολή εκ μέρους των πιστωτών να ορίσει αυστηρές προθεσμίες ή να δώσει τελεσίγραφα, τροφοδοτεί την πεποίθηση ότι η ευρωζώνη κρατά ανοιχτές τις επιλογές της για μια τελική παραχώρηση, ενθαρρύνοντας την Αθήνα να παρατείνει την μικροπολιτική της, αυξάνοντας τη ζημιά για την ελληνική οικονομία, και το ενδεχόμενο ποσό διάσωσης για την ευρωζώνη. Επίσης επιτρέπει την Αθήνα να σκιαγραφήσει μια εικόνα των πιστωτών που είναι διχασμένοι μεταξύ τους, συμβάλλοντος σε ένα αφήγημα ότι η ΕΕ δεν μπορεί να λάβει αποφάσεις, έχοντας παραλύσει από τις δικές της δομές.
Για αυτό ίσως να έχει έρθει η ώρα για τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης, να δώσουν στην Αθήνα ένα τελεσίγραφο: μια συμφωνία take-it-or-leave-it με μια σαφή εντολή. Αυτό το τελεσίγραφο θα περιλαμβάνει μια εξήγηση για το τι έχει κάνει η ευρωζώνη και είναι πρόθυμη να κάνει για την Ελλάδα, τι απαιτεί από την Ελλάδα ως αντάλλαγμα και γιατί.
Επίσης θα καθορίζει τις συνέπειες μιας απόρριψης, κάτι που θα ήταν να δώσει στην ΕΚΤ την πολιτική κάλυψη για να σταματήσει την χρηματοδότηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
«Ασφαλώς, αυτό θα ήταν μια υψηλού διακυβεύματος κίνηση. Αλλά το ρίσκο της υπνοβασίας σε ένα ατύχημα είναι επίσης υψηλό. Εκτός αυτού, ένα τελεσίγραφο θα εξασφάλιζε ότι μια έξοδος από το ευρώ είναι μια σκόπιμη απόφαση του ελληνικού κράτους: αυτό μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντικό για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της υπόλοιπης ευρωζώνης που είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσει».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου