New York Times: Οι συμμαχίες της Ελλάδας εξαφανίζονται, όσο συνεχίζονται οι συζήτησεις για την κρίση του χρέους της.

του Ανδρέα Πετρουλάκη - Καθημερινή

Εάν έφτασε επιτέλους η στιγμή για την Ευρώπη  να αναμετρηθεί  με την ελληνική κρίση χρέους - μια αντιπαράθεση που προκαλεί ρίγη στις χρηματοπιστωτικές αγορές και απειλεί την ευρωπαϊκή ενότητα - τότε η κρίσιμη συνάντηση πραγματοποιήθηκε προφανώς αργά το βράδυ της Δευτέρας, όταν η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ της Γερμανίας κάλεσε όλους τους σημαντικούς παράγοντες σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής που συνήλθε στο Βερολίνο. Όλοι είχαν προσκληθεί, εκτός από την Ελλάδα.

Αυτό δεν αποτέλεσε μια μεγάλη έκπληξη, καθώς αυτοί που προσκλήθηκαν ήταν πιστωτές της Ελλάδας, οι οποίοι στην πραγματικότητα προσπαθούν να σχηματίσουν ένα ενιαίο μέτωπο έναντι της Αθήνας και να επιταχύνουν τις συνομιλίες για το χρέος πριν τη από την πληρωμή της Παρασκευής προς το ΔΝΤ. Αλλά ο κατάλογος των συμμετεχόντων συμβόλιζε πως η ακροαριστερή Ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται πλήρως απομονωμένη, όπως αναφέρουν οι αναλυτές, ενώ η υπόσχεση της να αναστρέψει τις πολιτικές λιτότητας έχουν συναντήσει μία απροσδόκητα ενιαία ευρωπαϊκή αντίθεση.

«Υπήρχε ένα παράθυρο για να αλλάξει η πορεία», αναφέρει ο Paul De Grauwe, καθηγητής στο London School of Economics and Political Science, ο οποίος έχει κριτική στάση απέναντι στη λιτότητα.  «Αλλά με κάποιο τρόπο, η οπτική του βορρά – της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Φινλανδίας – έχουν επικρατήσει. Γιατί συνέβη αυτό; Από εκεί αντλείται η δύναμη. Η δύναμη του χρήματος», εξηγεί.

Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων που αντιμετώπισαν σκληρά χτυπήματα , κάποιου είδους συμφωνία θα πρέπει να επιτευχθεί μέχρι το τέλος του Ιουνίου - το πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα λήγει στις 30 - αλλά πώς θα τελειώσει όλο αυτό παραμένει ασαφές. Το αδιέξοδο έχει τις ρίζες του στην άρνηση των πιστωτών στην Ελλάδα - το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - να απελευθερώσουν την τελική δόση των κονδυλίων διάσωσης - 7,2 δις € , ή περίπου 8 δις $  - χωρίς συμφωνία από την Αθήνα για περικοπές στον προϋπολογισμό και οικονομικές αλλαγές.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει ότι θα μπορούσε να ξεμείνει από χρήματα αυτό το μήνα και αδυνατεί να κάνει τις πληρωμές των δανείων προς τους πιστωτές, βυθίζοντας έτσι τη χώρα στην πτώχευση. Πολλοί αναλυτές λένε ότι η Ελλάδα μπορεί να αναγκαστεί να εγκαταλείψει το ευρώ.

H συνάντηση της Δευτέρας στο Βερολίνο κέντρισε τις εικασίες ότι μια συμφωνία θα μπορούσε να είναι κοντά. Από την Τρίτη, η ομάδα του των πιστωτών στο Βερολίνο, φέρεται να ολοκλήρωσε μια πρόταση που θα παρουσιάσει στην Αθήνα και  ενδεχομένως να προσφέρει κάποια ευελιξία στον προϋπολογισμό, ενώ ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην Ελλάδα δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνησή του είχε διαβιβάσει τον δικό της κατάλογο των «ρεαλιστικό» μεταρρυθμίσεων στους πιστωτές.

«Ξεμένουμε πραγματικά από χρόνο», δήλωσε ο Julian  Rappold, αξιωματούχος του προγράμματος στο German Council on Foreign Relations.  «Αυτή είναι ένα μία από τις τελευταίες προσπάθειες για να συμβιβασμό μεταξύ των δύο πλευρών και την κατάληξη σε συμφωνία. Νομίζω ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν λίγο πολύ χάσει την υπομονή τους».

Αυτό που έχει εκπλήξει πολλούς αναλυτές είναι ο συγκερασμός με τη Γερμανική θέση ενάντια στην  Ελλάδα, των  Ευρωπαίων ηγετών που έχουν πάρει μια αποτελεσματική στάση που υποστηρίζει τις ίδιες πολιτικές λιτότητας την οποία ορισμένοι πιστεύουν ΄ότι είναι υπεύθυνη για την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας από το 2010.

Η Ευρώπη φάνηκε ότι βρισκόταν σε ένα σημείο καμπής όταν οι Έλληνες ψηφοφόροι εξέλεξαν τον κ. Τσίπρα και  το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ, στα τέλη του Ιανουαρίου, την πρώτη φορά που μία κυβέρνηση ενάντια στη λιτότητας ανέλαβε την εξουσία σε ευρωπαϊκό έθνος. Ο κ Τσίπρας απαίτησε από τους πιστωτές διαγραφή μεγάλων τμημάτων του ελληνικού χρέους και υποσχέθηκε να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία που θα αποκαταστήσει την ανάπτυξη.

Ο κ. Τσίπρας και ο - υψηλού προφίλ - υπουργός Οικονομικών του Γιάνης Βαρουφάκης, περιόδευσαν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, το Φεβρουάριο,, απευθύνοντας έκκληση για υποστήριξη και έλαβαν αρχικά μία κάπως συμπαθητική υποδοχή στη Γαλλία και την Ιταλία.  Ορισμένοι αναλυτές έλεγαν,  ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να κερδίσει την «καλή θέληση» από άλλες ευρωπαϊκές χώρες της Νότιας Ευρώπης που είχαν επίσης παραπαίουσες τις οικονομίες τους και ήταν εξοργισμένες με τις πολιτικές που έχουν χαράσσονται από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο.

Αντ'  αυτού όμως πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες άρχισαν να κατηγορούν τους Έλληνες ομολόγους τους για τη χρήση τακτικών αντιπαράθεσης ενώ άρχισαν να διαμαρτύρονται γιατί οι διαπραγματεύσεις είχαν διακοπεί, καταλογίζοντας στους Έλληνες ηγέτες ότι αρνούνταν την κατάθεση συγκεκριμένων μέτρων που θα λάμβαναν, ως αντάλλαγμα τις απελευθέρωσης των τελικών κεφαλαίων του προγράμματος διάσωσης. Οι Ιταλοί αξιωματούχοι ήταν εξοργισμένοι με τον κ Βαρουφάκη επειδή περιέγραψε το χρέος της Ιταλίας ως «μη βιώσιμο». Οι χώρες της Βαλτικής ήταν αγανακτισμένες όταν ο κ Τσίπρας επέκρινε τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

«Το πραγματικά συγκλονιστικό είναι ότι έχουν χάσει όλους τους φίλους τους», δήλωσε ο Charles Grant, διευθυντής του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση στο Λονδίνο.

Ακόμα πιο πρόσφατα, το 2012, φάνηκε ότι η Γαλλία θα μπορούσε να συμμαχήσει με τις χώρες της νότιας Ευρώπης και να ενωθεί ενάντια στη Γερμανία. Αλλά αυτό δεν συνέβη ποτέ, ο πρόεδρος της Γαλλίας François Hollande ήταν μεταξύ των ηγετών που συντάχθηκαν με την κα Merkel στη συνάντηση του Βερολίνου.

Η Daniela Schwarzer, ανώτερη διευθύντρια ερευνών για το German Marshall Fund, προειδοποίησε ότι η τρέχουσα ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν θα πρέπει να ερμηνευθεί ως μία ευρεία έγκριση των οικονομικών λιτότητας.

Αντιθέτως, όπως σημειώνει, πολλές κυβερνήσεις έχουν διαφορετικούς λόγους για τους οποίους υποστηρίζουν τη γερμανική θέση. Η ισπανική και η πορτογαλική κυβέρνηση έχουν ήδη αρχίσει σκληρές μεταρρυθμίσεις και περικοπές δαπανών και καθώς ανταγωνίζονται με λαϊκιστικά πολιτικά κινήματα στις χώρες τους, δεν θέλουν να υποστηρίξουν την λαϊκιστική ελληνική κυβέρνηση.

«Δεν θέλουν να φανεί ότι μια λαϊκίστικη ψήφος μπορεί να οδηγήσει σε μια δραματική αλλαγή πολιτικής», δήλωσε η κα Schwarzer.

Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι οι λαϊκιστικές απειλές παραμένουν ισχυρές σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, είτε από το αριστερό κόμμα της Ισπανίας, Podemos, είτε από το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία. Κατά τη διάρκεια των ελληνικών εκλογών, ο ηγέτης του Podemos, Pablo Iglesias, αγωνίστηκε με τον κ Τσίπρα στην Αθήνα, οι δύο άνδρες μιλούσαν για «την απελευθέρωση των λαών του Νότου».

Το Podemos τα πήγε καλά στις πρόσφατες ισπανικές περιφερειακές εκλογές, αλλά οι αναλυτές λένε ότι το κόμμα έχει πλέον αποστασιοποιηθεί από το ΣΥΡΙΖΑ.

«Η Ελλάδα είναι τόσο χάλια που το Podemos στην Ισπανία έχει σταματήσει να μιλάει γι 'αυτή», ανέφερε ο José Ignacio Torreblanca, επικεφαλής του γραφείου της Μαδρίτης του European Council on Foreign Relations, σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. «Οι άνθρωποι στην Ισπανία δεν συμμερίζονται τον αντι-γερμανικό και εθνικιστικό τόνο του Τσίπρα. Οι άνθρωποι στην Ισπανία γνωρίζουν ότι αν η λιτότητα μπορεί να είναι το λάθος φάρμακο, η κρίση δεν προκλήθηκε από τη Γερμανία ή το ΔΝΤ, αλλά από τους ντόπιους πολιτικούς».

Στην Αθήνα, οι Έλληνες αξιωματούχοι έχουν επικρίνει τους πιστωτές ότι έχουν «μη ρεαλιστικές απαιτήσεις» για τη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας που θα εμποδίσουν την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας. Ο κ Τσίπρας αντιμετωπίζει μια εξέγερση στο εσωτερικό του κόμματός του από αυτούς που έχουν ορκιστεί να απορρίψουν οποιαδήποτε συμφωνία που συνεχίζει τη λιτότητα.

Οι αναλυτές λένε ότι αυτή η τεταμένη κατάσταση εξηγεί γιατί η ελληνική κυβέρνηση έδυσκολεύεται να πάρει μια συνεπή δημόσια στάση κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.  Ο κ Τσίπρας περιστρέφεται μεταξύ του συμφιλιωτικού τόνου και της περιφρόνησης.  Και εξακολουθεί να είναι πιθανό ότι μια συμφωνία μπορεί να προκύψει τελικά μιας και η κατάσταση έχει μεταβληθεί σε ένα παιχνίδι υψηλών πονταρισμάτων του «chicken game».

«Το εντυπωσιακό πράγμα για μένα είναι ότι έχουμε περίπου την ίδια συζήτηση που είχαμε πριν από πέντε χρόνια»,  δήλωσε ο Hans Kundnani, αναλυτής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων με έδρα το Βερολίνο. «Εμείς μιλάμε μόνο για λίγο περισσότερη ευελιξία για την Ελλάδα, λίγα περισσότερα χρήματα. Εμείς πάμε για να έχουμε μια παρόμοια συζήτηση σε έξι μήνες».