Για μήνες, ο Τσίπρας προσπαθεί να καβαλήσει δύο άλογα ταυτόχρονα. Ήθελε να βρει μια συμφωνία με τους πιστωτές της Ελλάδας, που θα κρατούσε τη χώρα στη ζώνη του ευρώ, ενώ θα αύξανε τις δημόσιες δαπάνες και θα χαλάρωνε τις μεταρρυθμίσεις που καθιστούν την Ελλάδα πιο ανταγωνιστική.
Ο πρωθυπουργός συνέχισε αυτή τη δύσκολη διπλή τακτική στην ομιλία του στο κοινοβούλιο της χώρας, την Παρασκευή. Απέρριψε τις προτάσεις της ευρωζώνης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου - αποκαλώντας τες «ανορθολογικές» ή «παράλογες» ή «άτοπες» », ανάλογα με το ποιος έκανε την μετάφραση στα αγγλικά - ενώ, επίσης, δήλωσε ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβιβαστεί και είναι πιο κοντά από ποτέ σε μια συμφωνία με τους πιστωτές της.
Την ίδια ημέρα, η Αθήνα απέτυχε να πληρώσει 300 εκατ. ευρώ που όφειλε στο ΔΝΤ. Αυτό δεν αποτελεί αθέτηση πληρωμής γιατί η Ελλάδα αξιοποίησε ένα σπάνια χρησιμοποιούμενο κανονισμό του ΔΝΤ, ο οποίος επιτρέπει στους οφειλέτες να πληρώσουν όλα τα χρήματα που χρωστάνε σε ένα μήνα σε μία δόση στο τέλος του.
Η νέα προθεσμία της 30ης Ιουνίου για την καταβολή των 1,6 δις € σημαίνει ότι ο Τσίπρας δεν θα είναι σε θέση να καβαλάει σε δύο άλογα για πολύ ακόμη. Θα πρέπει σύντομα να αποφασίσει αν πρέπει να έρθει σε συμφωνία με τους πιστωτές του. Αυτός μπορεί να βελτιώσει την «παράλογη» προσφορά τους που βρίσκεται στο τραπέζι κατά ένα μικρό μέρος, αλλά όχι κατά πολύ.
Πρώτα, δείτε τις συνέπειες των δύο επιλογών.
Αν πετύχει συμφωνία, μπορεί να χωρίσει το κόμμα του. Αλλά θα μπορεί να προκηρύξει εκλογές, να διώξει τους επαναστάτες και πιθανότατα να πάρει φρέσκια εντολή με αυξημένη πλειοψηφία.
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα θα ωφεληθεί και ο ίδιος ο Τσίπρας θα παραμείνει στην εξουσία, θα μπορούσε να αποφύγει να προβεί σε αυτή την επιλογή, γιατί περιλαμβάνει το διαχωρισμό του από το ακροαριστερό πνευματικό του «σπίτι». Πρώην σύντροφοι του θα μπορούσαν να τον αποκαλούν προδότη.
Από την άλλη πλευρά, εάν δεν κάνει μια συμφωνία θα οδηγήσει τη χώρα σε χρεοκοπία ακολουθούμενη από ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων και κατά πάσα πιθανότητα την εξόδο από το ευρώ. Ο Τσίπρας μπορεί να δει τη δημοτικότητά του να πέφτει κατακόρυφα και να εξοβελιστεί από την εξουσία.
Είναι πιθανό ο ίδιος ο κ. Τσίπρας να μην ξέρει προς ποια πλευρά να πηδήξει. Και οι δύο επιλογές φαίνονται άθλιες και μάλλον είναι ο λόγος που ακόμη αναζητά απεγνωσμένα μία καλύτερη συναλλαγή.
Υπάρχει πιθανότητα να υπάρχει μία, με βάση την αρχή ότι η Ελλάδα θα αποδεχθεί τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αρκεί οι δανειστές να χαλαρώσουν τη λιτότητα.
Πιο αναλυτικά, αυτό θα σήμαινε ότι οι πιστωτές δεν θα επέμεναν πλέον σε δύο ιδιαίτερα αντιλαϊκά μέτρα: την αύξηση του ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια από το 13% στο 23%, και μείωση στους χαμηλοσυνταξιούχους. Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα θα δεχόταν τις υπόλοιπες προτάσεις των δανειστών για τον ΦΠΑ και τις αλλαγές στο συνταξιοδοτικό οι οποίες, μεταξύ άλλων, θα μείωναν τη φοροδιαφυγή, θα αύξαναν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και θα έκαναν το ασφαλιστικό οικονομικά βιώσιμο.
Μία τέτοια συμφωνία βέβαια θα άφηνε μία τρύπα στον προϋπολογισμό της Ελλάδας. Περίπου η μισή από αυτή θα μπορούσε να καλυφθεί επιτρέποντας στην Αθήνα να στοχεύσει σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα 0,6% του ΑΕΠ για φέτος, όπως πρότεινε η κυβέρνηση, και όχι 1% που θέλουν οι δανειστές.
Η Ελλάδα θα έπρεπε να βρει εναλλακτικά μέτρα για να καλύψει το υπόλοιπο κενό, ιδανικά μειώνοντας τα έξοδα ή αλλιώς φορολογώντας τους λιγότερο ευάλωτους πολίτες.
Η Αθήνα θα έπρεπε να αποδεχθεί τις υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις από τη λίστα των δανειστών. Οχι μόνο εκείνες που ο Τσίπρας ήδη υποστηρίζει, όπως η δημιουργία μίας ανεξάρτητης φορολογικής αρχής και η καταπολέμηση της διαφθοράς, αλλά και πράγματα δυσκολότερο να τα ''καταπιεί'', όπως οι ιδιωτικοποιήσεις του δικτύου ενέργειας και μια πιο αποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
Ο πρωθυπουργός, επίσης, θα έπρεπε να αποσύρει το πλάνο που ανακοίνωσε την Παρασκευή, για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Αντ' αυτού, θα έπρεπε να συμφωνήσει με την πρόταση των δανειστών για επανεξέταση του υπάρχοντος προγράμματος.
Η ευρωζώνη θα έδινε δύο ακόμη «καρότα». Πρώτα, θα δεσμευόταν να ανακουφίσει το χρέος της Αθήνας όταν θα τεθεί υπό διαπραγμάτευση ένα τρίτο πρόγραμμα τους επόμενους μήνες, αρκεί η κυβέρνηση να εμμείνει στη συμφωνία.
Τα σχέδια του Τσίπρα για την αναδιάρθρωση του χρέους, τα οποία, μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν, τη συμμετοχή των χωρών της ζώνης του ευρώ στη διαγραφή μέρους του χρέους και την ανταλλαγή μέρους των ομολόγων με ομόλογα των οποίων το κεφάλαιο ουδέποτε θα αποπληρωθεί (σσ perpetual bonds), είναι πολιτικά ανέφικτα. Αλλά θα πρέπει να είναι δυνατόν να ελαφρυνθεί το φορτίο του χρέους, επεκτείνοντας της λήξεις των τρεχουσών ομολόγων και δίνοντας περιθώριο στην Αθήνα για μεταγενέστερη εξόφληση του.
Δεύτερον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα παρέχει ρευστότητα κατευθείαν στις ελληνικές τράπεζες, έτσι ώστε να μην χρειάζεται να βασίζονται στον μηχανισμό επείγουσας παροχής ρευστότητας από την εθνική κεντρική τράπεζα. Η ΕΚΤ θα πρέπει, επίσης, να περιλάβει τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου στη μαζική «ποσοτική χαλάρωση».
Δεν είναι σίγουρο ότι ο Τσίπρας μπορεί να διαπραγματευτεί έναν τέτοιο συμβιβασμό. Αλλά η βασική φιλοσοφία των περισσότερων μεταρρυθμίσεων με αντάλλαγμα λιγότερη λιτότητα θα είναι ελκυστική για κάποιους από τους δανειστές, με την προϋπόθεση ότι το μήνυμά του θα είναι πειστικό. Και για να το κάνει αυτό, ο Ελληνας πρωθυπουργός πρέπει να δείξει τι άνθρωπος είναι. Αυτή είναι η καθοριστική του στιγμή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου