 |
| του Ηλία Μακρή - Καθημερινή |
Πόσο καιρό έχει ακόμη η Ελλάδα;
Όπως έχουμε επισημάνει στο παρελθόν, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πολύ επίπονο χρονοδιάγραμμα πληρωμών το 2015. Όπως αποδεικνύεται από την χρήση του ταμεία των αποθεματικών του ΔΝΤ για την πληρωμή της δόσης του ΔΝΤ την προηγούμενη φορά στις 12 Μαΐου, είναι σαφές ότι η Ελλάδα δυσκολεύεται να πληρώσει τόσο τους πιστωτές όσο και τους μισθούς και συντάξεις των δικών της ανθρώπων. Τον Ιούνιο η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει 1,6 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ. Ακόμη και αν, όπως υποθέτουν κάποια δημοσιεύματα, συγκεντρώσει όλο το ποσό και το πληρώσει στο τέλος Ιουνίου (όταν και λήγει η τελευταία δόση), είναι απίθανο η Ελλάδα να μπορεί να πληρώσει οποιαδήποτε από αυτές τις δόσεις χωρίς συμφωνία.
Όπως εμφανίζει το γράφημα παρακάτω, οι ελληνικές τράπεζες εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τον ELA. Την προηγούμενη εβδομάδα η ΕΚΤ αρνήθηκε να αυξήσει το όριο του ELA στις ελληνικές τράπεζες και την Τρίτη το αύξησε μόλις κατά 500 εκατ. ευρώ (στα 80,7 δισ. ευρώ). Τα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στις μειωμένες εκροές καταθέσεων, αλλά μοιάζει απίθανο να συμβαίνει αυτό. Εάν δεν αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της μια σαφής συμφωνία, η ΕΚΤ μπορεί να συνεχίσει να είναι απρόθυμη να αυξήσει το όριο του ELA. Επιπλέον, οι ελληνικές τράπεζες έχουν επίσης ένα περιορισμένο ποσό collateral τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούν για να δανείζονται από αυτόν τον μηχανισμό. Τα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι μπορεί να αυξήσουν το δανεισμό μέχρι τα 90 δισ. ευρώ. Είναι κρίσιμο πως αυτό εξαρτάται από το να μείνουν παραμείνουν ως έχουν τα haircuts στα collateral. Εάν η κατάσταση επιδεινωθεί και η ΕΚΤ τα αυξήσει, αυτό θα μπορούσε να μειώσει περαιτέρω την πρόσβασή τους.
Η κινητήρια δύναμη πίσω από όλα αυτά είναι η συνεχιζόμενη εκροή καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες. Όσο περισσότερο περνάει ο καιρός χωρίς μια συμφωνία και όσο πιο κοντά πλησιάζουμε στο τελεσίγραφο στο τέλος Ιουνίου, τόσο μεγαλύτερες αναμένεται να είναι οι εκροές. Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα βρίσκονται τώρα στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα και πλέον ετών.
Τα κρατικά ταμεία επίσης φαίνεται ότι κοντεύουν να αδειάσουν. Ενώ η κυβέρνηση έχει κατορθώσει να εμφανίσει ένα πολύ μεγαλύτερο από ό,τι αναμενόταν πρωτογενές πλεόνασμα το τετράμηνο του έτους, αυτό έχει έλθει με την ανάσχεση των πληρωμών στους προμηθευτές. Το πλεόνασμα έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για να αποπληρωθούν οι πιστωτές, που σημαίνει ότι είναι πιθανώς αδύνατο για την κυβέρνηση να πληρώσει τα 1,6 δισ. ευρώ που χρωστάει στους πιστωτές αυτόν τον μήνα, καθώς και να πληρώσει μισθούς και συντάξεις.
Η Ελλάδα πιθανώς έχει μέχρι το τέλος του μήνα. Εντός του μήνα, τα μετρητά μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να εξοφληθούν οι πιστωτές ή για εσωτερικές πληρωμές. Αλλά στο τέλος του μήνα πρέπει να πληρωθούν τα πάντα. Μια συμφωνία πρέπει επίσης να επιτευχθεί προτού λήξει η συμφωνία διάσωσης, έτσι ώστε η Ελλάδα να μπορέσει να αποκτήσει πρόσβαση στα εναπομείναντα κεφάλαια των 7,2 δισ. ευρώ. Αυτό επίσης σημαίνει ότι πρέπει να δοθεί χρόνος στην Ελλάδα για να προωθήσει την συμφωνία και την υποκείμενη νομοθεσία για τις μεταρρυθμίσεις, στο κοινοβούλιο της. Έχοντας αυτό κατά νου, μια πολιτική συμφωνία είναι πιθανώς απαραίτητη στις επόμενες ημέρες, ενώ οι τεχνικές λεπτομέρειες θα πρέπει να συμπληρωθούν στις επόμενες δύο εβδομάδες.
Πόσο κοντά είναι μια συμφωνία;
Υπάρχει αρκετός θόρυβος για αυτό, που είναι δύσκολο να κρίνουμε. Μεγάλο μέρος των σχολίων από την ελληνική πλευρά είναι πολιτικές δηλώσεις. Πρέπει να διαπραγματευτούν σκληρά αλλά επίσης να κρατήσουν και την προοπτική μιας συμφωνίας κοντά, έτσι ώστε να μην τρομάξουν οι επενδυτές και οι καταθέτες.
Κρίνοντας από την πολιτική συνάντηση αργά το βράδυ της Δευτέρας μεταξύ των βασικών παικτών από την πλευρά των πιστωτών, φαίνεται ότι η ισπανική El Mundo το είχε σωστά την Παρασκευή –όταν δημοσίευσε ότι η πολιτική πίεση για μια συμφωνία, έχει αυξηθεί. Ορισμένοι εξέλαβαν το καυστικό άρθρο του Έλληνα πρωθυπουργού στη Le Monde, ως ένδειξη αυξημένης διχόνοιας, αλλά δεν είμαι τόσο σίγουρος. Ενώ ήταν σαφές πως εκπορευόταν εν μέρει από απογοήτευση, επίσης ταιριάζει με τον στόχο της διατήρησης ενός συγκεκριμένου επιπέδου εχθρότητας μεταξύ των δύο πλευρών έτσι ώστε να είναι σε θέση να πουλήσει οποιαδήποτε συμφωνία στο εσωτερικό.
Πώς μπορεί να μοιάζει μια συμφωνία;
Το να περάσει μια τελική συμφωνία στο εσωτερικό της χώρας είναι κρίσιμης σημασίας, αν μη τι άλλο διότι πιστεύουμε ακόμη ότι θα είναι σε μεγάλο βαθμό με τους όρους της ευρωζώνης. Η τελική συμφωνία πιθανώς θα καταλήξει να μοιάζει με ό,τι είχαμε περιγράψει τον Φεβρουάριο. Η πρόοδος έχει γίνει, όπως προβλεπόταν, σε τομείς όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, η φορολογία, η δημόσια διοίκηση και η απομείωση χρέους (με την Ελλάδα να κάμπτει τις αντιστάσεις της, τουλάχιστον για τώρα). Ωστόσο, παραμένουν τρεις βασικές ελλείψεις.
Δημοσιονομικοί στόχοι: Μια συμφωνία πάντα έμοιαζε να είναι πιθανή εδώ, καθώς οι διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών δεν είναι τόσο μεγάλες. Είναι σε γενικές γραμμές συμφωνημένο ότι η Ελλάδα θα πρέπει να στοχεύσει σε πρωτογενές πλεόνασμα μεταξύ του 1%-1,5% του ΑΕΠ φέτος. Ωστόσο, τα προβλήματα έχουν επιδεινωθεί καθώς η Ελλάδα έχει αλλάξει από το να περιμένει πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, στο να αναμένει έλλειμμα. Το ερώτημα τώρα είναι πώς η Ελλάδα θα φτάσει από εδώ που είναι, στο επιθυμητό επίπεδο πλεονάσματος. Αυτό θα απαιτήσει πολύ μεγαλύτερες περικοπές/εξοικονομήσεις από ό,τι αναμένεται. Η Ελλάδα έχει επίσης δείξει προθυμία να μετακινηθεί σε θέματα όπως η αύξηση του ΦΠΑ. Μια πολιτική συμφωνία μοιάζει ως εκ τούτου πιθανή, αλλά η μάχη για τις λεπτομέρειες θα δοθεί μέχρι την τελευταία στιγμή και θα είναι δύσκολο περάσει από το ελληνικό κοινοβούλιο.
Μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού: Υπήρξε ξανά κάποια εξέλιξη στο ζήτημα αυτό, αν και παραμένουν οι διαφορές. Η Ελλάδα έχει δείξει προθυμία να ενοποιήσει το ασφαλιστικό σύστημα και τα ταμεία, αλλά παραμένουν ανησυχίες για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από την έλλειψη των δεσμών μεταξύ εισφορών και ωφελειών. Ευρύτερες αλλαγές είναι ακόμη απαραίτητες για να αντιμετωπιστούν ορισμένα από αυτά τα ζητήματα, αλλά για χάρη μιας συμφωνίας, ορισμένα από αυτά θα μπορούσαν να «σπρωχτούν» στις μακροπρόθεσμες διαπραγματεύσεις. Ένα τέλος στην πρόωρη συνταξιοδότηση θα είναι το κλειδί (η Ελλάδα έχει υποσχεθεί να το κάνει αυτό αλλά μόνο από το 2020) και θα πρέπει να μεταφέρει αυτό το χρονοδιάγραμμα.
Μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας: Δεν είναι εύκολο να γίνει αντιληπτό πόση ακριβώς πρόοδος έχει σημειωθεί. Το άρθρο του Τσίπρα στη Le Monde επαναλαμβάνει ότι η Ελλάδα είναι πρόθυμη να συνεχίσει να εργάζεται με τον ILO, αλλά επίσης φαίνεται να υποδηλώνει ότι ζητήματος όπως η αποκατάσταση των συλλογικών συμβάσεων παραμένει μια κόκκινη γραμμή για την ελληνική κυβέρνηση –και ως εκ τούτου πηγή διαφωνίας με τους πιστωτές. Ο ILO δεν υιοθετεί μια αρκετά αυστηρή προσέγγιση και δεν ταιριάζει με την άποψη των πιστωτών, επομένως οι ενέργειές του δεν είναι επαρκείς. Μπορεί να βρεθεί μια βραχυπρόθεσμη λύση, με την Ελλάδα να μην καταργεί τις υπάρχουσες μεταρρυθμίσεις και με κάποια συμφωνία για την αύξηση της ελαστικότητας στην αγορά εργασίας.
Ενώ η συμφωνία είναι ακόμη πιθανό να έλθει με τους όρους της ευρωζώνης, ο Τσίπρας έχει κερδίσει μια κάποιου είδους νίκη, έχοντας σπρώξει την συζήτηση στο πολιτικό επίπεδο. Αυτό ήταν κάτι που πάντα ήθελε, αλλά οι πιστωτές έχουν επιμείνει πρώτα σε τεχνική συμφωνία. Ωστόσο, δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα είναι καλό πράγμα για αυτόν καθώς οφείλεται εν πολλοίς στην απόγνωση ότι αυτή η αλλαγή έχει λάβει χώρα. Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι τα ερωτήματα της βιωσιμότητας του χρέους θα τεθούν στη μία πλευρά (παραχώρηση από το ΔΝΤ) αλλά το πακέτο μεταρρυθμίσεων θα παραμείνει σκληρό (παραχώρηση από την Κομισιόν).
Ακόμη και αν επιτευχθεί μια συμφωνία, θα απέχει πολύ ακόμη από το τέλος
Μετά από όλα αυτά, πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτές είναι μόνο οι άμεσες διαπραγματεύσεις. Ακόμη κι αν εκταμιευτεί η πλήρης δόση των 7,2 δισ. ευρώ, τα περισσότερα από αυτά θα διατεθούν γα την πληρωμή υποχρεώσεων που έχουν καθυστερήσει και οι οποίες πρέπει να καταβληθούν τον Ιούνιο. Στην καλύτερη περίπτωση, πρόκειται για το τέλος της αρχής και όχι για την αρχή του τέλους. Υπάρχουν αρκετά εμπόδια που παραμένουν.
1.Διαχείριση πολιτικών συνεπειών: Οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να περάσει από το ελληνικό κοινοβούλιο και να διατηρήσει την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ ενωμένους. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις εδώ. Μια πρόσφατη ψηφοφορία στην κεντρική επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ εμφάνισε ότι μόλις 95 μέλη υποστήριξαν τις διαπραγματεύσεις ενώ 75 μέλη τάχθηκαν υπέρ της απόρριψης οποιασδήποτε συμφωνίας η οποία να συνεχίζει στους όρους της ευρωζώνης. Ο ΣΥΡΙΖΑ προέκυψε από ένα συνονθύλευμα κομμάτων και η αριστερή πτέρυγά του συνεχίζει να εχει επιρροή, και θα εξέταζε το να διαχωριστεί και να σχηματίσει ένα νέο κόμμα, πιθανώς κατά της παραμονής στο ευρώ. Εάν αυτό έμοιαζε ρεαλιστική πιθανότητα, ο Τσιπρας θα εξέταζε το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος ή ακόμη και πρόωρων εκλογών προκειμένου να κερδίσει μια νέα δημοκρατική εντολή για να προωθήσει τη συμφωνία και να αποφύγει τη διάσπαση του κόμματός του και της κυβέρνησης. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, θα υπάρχουν διαρκείς πολιτικές συνέπειες εάν ο Τσίπρας φανεί ότι έχει εγκαταλείψει τις προεκλογικές του υποσχέσεις.
3. Πώς θα την “βγάλει” η Ελλάδα το καλοκαίρι: Η Ελλάδα έχει τεράστιες υποχρεώσεις το καλοκαίρι, κυρίως προς την ΕΚΤ. Ακόμη κι αν λάβει την δόση των 7,2 δισ. ευρώ, αυτή πιθανώς δεν θα είναι αρκετή για να καλύψει και τις πληρωμές προς την ΕΚΤ, οι οποίες ανέρχονται σε 6,7 δισ. ευρώ, καλύπτοντας παράλληλα τις πληρωμές μισθών και συντάξεων που διαμορφώνονται περίπου στα 4 δισ. ευρώ μηνιαίως και ορισμένους από τους εκκρεμείς λογαριασμούς που πρέπει να πληρωθούν (καθώς επιβαρύνουν την ευρύτερη οικονομία). Όπως επισημαίνουν οι Financial Times, υπάρχουν φήμες ότι το τρέχον πρόγραμμα θα μπορούσε να παραταθεί και το καλοκαίρι. Αυτό θα επιτρέψει στην ΕΚΤ να συνεχίσει ή να αυξήσει τον ELA, πιθανώς επιτρέποντας στην Ελλάδα να εκδώσει περισσότερο βραχυπρόθεσμο χρέος μόλις παγιωθεί μια συμφωνία. Χωρίς κάποιου είδους μέτρα-γέφυρα ωστόσο, το καλοκαίρι θα είναι πολύ δύσκολο.
4. Οι μακροπρόθεσμες διαπραγματεύσεις θα είναι ακόμη πιο δύσκολες: Όλα αυτά συνοψίζονται στο γεγονός ότι, ακόμη και εάν επιτευχθεί μια βραχυπρόθεσμη συμφωνία, πρέπει να βρεθεί και ένα deal σχετικά με το πώς θα χρηματοδοτηθεί η Ελλάδα στα επόμενα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι θα ανοίξουν εκ νέου πολύ δύσκολες συζητήσεις για ζητήματα όπως: αναδιάρθρωση του χρέους και βιωσιμότητα (όπου το ΔΝΤ και η ευρωζώνη έχουν διαφορετικές απόψεις), το πρωτογενές πλεόνασμα το οποίο μεσοπρόθεσμα πρέπει να διαμορφωθεί στο 3,5% κατά μέσο όρο του ΑΕΠ, και το μακροπρόθεσμο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για την ελληνική οικονομία. Αυτά θα λάβουν χώρα το καλοκαίρι και εάν δεν βρεθεί μια συμφωνία, δεν είναι ξεκάθαρο πώς θα επιβιώσει η Ελλάδα εντός της ευρωζώνης.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://openeurope.org.uk/blog/the-end-game-approaches-in-greece/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου