Holger Schmending, Berenberg Bank: Τρία σενάρια για το ελληνικό ζήτημα

H Ελλάδα παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι. Εάν κρίνει κανείς από τις δημόσιες τοποθετήσεις τους, οι πολιτικοί ηγέτες της Ελλάδας, μέλη της ριζοσπαστικής Αριστεράς, απειλούν με την αυτοκτονία της ελληνικής οικονομίας για να αναγκάσουν την Ευρώπη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) να εγκαταλείψουν τους δημοσιονομικούς κανόνες τους.

Μόνον οι ίδιοι γνωρίζουν εάν μπλοφάρουν ή όχι, αν και η πλειονότητα των Ελλήνων θεωρεί ότι παίζουν ένα παιχνίδι, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.

Μπορεί να βρεθεί εύκολα λύση στο ελληνικό πρόβλημα εάν ο τόνος της κυβέρνησης γίνει πιο ευχάριστος. Η ζημία που έχει ήδη προκληθεί στη χώρα επιδεινώνεται όσο η Ελλάδα χάνει ενδιάμεσες προθεσμίες και οι Ελληνες ριζοσπάστες απευθύνονται με αγένεια στους πιστωτές της χώρας. Αυτή η κατάσταση καθιστά δύσκολη για τους πιστωτές τη διαπραγμάτευση και την επίτευξη μιας νέας συμφωνίας. Οι πιθανές εξελίξεις συμπυκνώνονται σε τρία πιθανά σενάρια.

Το πρώτο αφορά την επίτευξη συμφωνίας τον Ιούνιο, με πιθανότητες 35%. Ο Ελληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, υπαναχωρεί τελευταία στιγμή και αποδέχεται ορισμένους πολιτικά ανώδυνους συμβιβασμούς. Δίνεται έτσι εγκαίρως μια παράταση στο τρέχον πρόγραμμα ώστε να καταφέρει η χώρα να αντεπεξέλθει στην αποπληρωμή 1,6 δισ. ευρώ στις 30 Ιουνίου ή λίγο αργότερα. Η Ελλάδα επανέρχεται λίγο μετά σε ένα ομαλό μονοπάτι.

Δεύτερο σενάριο με πιθανότητες 25%: Η Ελλάδα παραμένει στην Ευρωζώνη μετά την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στην Αθήνα. Καμία συμφωνία δεν επιτυγχάνεται τον Ιούνιο. Μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα σε αυτό που θέλουν οι περισσότεροι Ελληνες, δηλαδή να παραμείνει η χώρα στην Ευρωζώνη ακόμα και εάν αυτό σημαίνει βραχυπρόθεσμη δυσχέρεια, και στη στάση του ΣΥΡΙΖΑ. Το χάσμα αυτό οδηγεί σε πολιτικές αλλαγές την Ελλάδα όσο η οικονομία βυθίζεται όλο και περισσότερο σε ύφεση και η Αθήνα δεν ανταποκρίνεται στις πληρωμές απέναντι στους πιστωτές της και λίγο αργότερα τους πολίτες της χώρας. Πολιτικές αλλαγές μπορεί να είναι η διχοτόμηση του ΣΥΡΙΖΑ με την πτέρυγα της ριζοσπαστικής Αριστεράς να εγκαταλείπει το κόμμα, η δημιουργία μιας κυβέρνησης συνασπισμού, νέες εκλογές ή ένα δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας ή όχι στο ευρώ.

Τρίτο σενάριο είναι ένα Grexit με αυξημένες πιθανότητες 30% με 40%: εξαντλούνται όλοι οι χρηματικοί πόροι στην Ελλάδα και η κυβέρνηση αρνείται να καταλήξει σε συμφωνία με τους λιγοστούς πιστωτές που της έχουν απομείνει, εκδίδοντας τελικά το δικό της νόμισμα. «IOUs» (Ι Owe You: Σου Χρωστάω) ή άλλοι προσωρινοί τρόποι για την αποπεράτωση συναλλαγών οδηγούν στη δραχμή.

Οι προθεσμίες στην Ευρώπη δεν είναι άκαμπτες ή ανάλγητες, αλλά υφίστανται χρονικά περιθώρια. Η Ελλάδα είναι de facto χρεοκοπημένη. Οσο περισσότερο χρόνο χρειάζονται οι Ελληνες ηγέτες να αποδεχθούν τους όρους που παρουσίασε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ στον κ. Τσίπρα στις 10 Ιουνίου, τόσο πιο δύσκολο θα είναι για τους πιστωτές να καταλήξουν σε συμφωνία. Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη λεπτομέρεια δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς.

Τελευταία ευκαιρία για να καταλήξει η Ελλάδα σε συμφωνία είναι στη σύνοδο της Ε.Ε. στις 25-26 Ιουνίου. Περίπου ένα μήνα μετά, δηλαδή στις 20 Ιουλίου, η Ελλάδα καλείται να αποπληρώσει 3,5 δισ. ευρώ σε ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ. Εάν η Ελλάδα δεν ανταποκριθεί σε αυτήν την υποχρέωση, θα είναι πολύ δύσκολο για την ΕΚΤ να συνεχίσει να χρηματοδοτεί στις ελληνικές τράπεζες, προσποιούμενη ότι είναι φερέγγυες. Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση της Ελλάδας επιδεινώνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Σε ό,τι αφορά την Ευρωζώνη, θα δημιουργηθεί λίγος θόρυβος, επηρεάζοντας αμυδρά την επιχειρηματική εμπιστοσύνη, χωρίς σοβαρές επιπτώσεις.

* Επικεφαλής οικονομολόγος στη γερμανική τράπεζα Berenberg Bank

μετάφραση: Καθημερινή