Richard Barwell, WSJ: H Ευρωζώνη χωρίς την Ελλάδα...

Ο 24ωρος ειδησεογραφικός κύκλος προσφέρει μια κακοφωνη κερδοσκοπία σχετικά με την έξοδο ή μη της Ελλάδας από το ευρώ, αυτό που αποκαλείται Grexit.  Ενώ έχει γίνει πολύ συζήτηση για το εάν θα πρέπει ή απλά πρέπει να εξέλθει η Ελλάδα από το ευρώ. Για το τι θα συμβεί πραγματικά αν η Ελλάδα επιστρέψει στη δραχμή, ελάχιστα έχουν ειπωθεί. Ήρθε η ώρα να σκεφτούμε πιο σοβαρά τη δυνατότητα αυτή.

Μια ελληνική έξοδος θα έχει εκτεταμένες συνέπειες για την Ευρωζώνη, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις θα αποδυναμώσει τους δεσμούς που συνδέουν το ενιαίο νόμισμα και σε άλλες θα τους ενδυναμώσει. Σε γενικές γραμμές, η τελευταία περίπτωση θα υπερισχύσει μειώνοντας την πιθανότητα να ακολουθήσουν και άλλες χώρες. Εάν η Ελλάδα αφήσει την Ευρωζώνη, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει μια σειρά από προηγούμενα που ενδέχεται να επηρεάσουν το πώς οι άνθρωποι ψηφίζουν και το πώς οι πολιτικοί συμπεριφέρονται.
Aν o Ελληνικός λαός επιλέξει μέσα από ένα του δημοψήφισμα θα στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα στους τραπεζίτες, τη Φρανκφούρτη, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο ότι αυτοί κρατούν την τύχη στα χέρια τους. Αν, όμως, είναι οι πολιτικοί εκείνοι που θα πάρουν μια απόφαση εξόδου, με βάση την εκλογική εντολή και όχι ένα δημοψήφισμα την έξοδο από το ευρώ, τότε οι ψηφοφόροι στα άλλα κράτη θα το σκεφτούν σοβαρά αν θα ψηφίσουν εκ νέου κάποιο κόμμα που τάσσεται εναντίον της λιτότητας.

Επίσης, αν υπάρχει κάποιο ατύχημα που οδηγήσει την Ελλάδα εκτός ευρώ, αυτό θα είναιο ένα μάθημα προς τους πολιτικούς για τον κίνδυνο της μικροπολιτικής. «Αν τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο, τότε στην Ελλάδα θα επιβληθεί έλεγχος κεφαλαίων και είναι πολύ πιθανό να οδηγηθεί σε εκλογές ή δημοψήφισμα. Οι πολιτικοί σε μικρότερες οικονομίες θα μπορούσαν στο μέλλον να έρθουν πιο εύκολα σε συμφωνία με τους δανειστές τους και οι δανειστές να παρέχουν καλύτερες προσφορές – ακόμη και την ελάφρυνση χρέους. Έτσι και αλλιώς, αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ είναι σχεδόν βέβαιο πως θα κηρύξει πτώχευση έναντι των χρεών της

Ένα πιθανό Grexit θα δημιουργήσει προηγούμενο από τη στιγμή που όταν σχεδιάστηκε η νομισματική ένωση δεν παρείχε εύκολη πρόσβαση σε μια δίοδο διαφυγής. Φυσικά, αν η Ελλάδα φύγει θα υπάρξει αυτό το προηγούμενο, αλλά κανένας δεν θα θέλει να την μιμηθεί, μιας και μάλλον θα χρειασθεί να αποχωρήσει και από την Ε.Ε. 

Επιπροσθέτως, θα δημιουργηθεί και ένα νέο οικονομικό δεδομένο. Αν η Ελλάδα καταφέρει να ανακάμψει εκτός ευρώ, τότε θα είναι πολύ δύσκολο να πείσεις τους υπόλοιπους να παραμείνουν.

Σε κάθε περίπτωση, το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται πρόκειται για μια οικονομικά επώδυνη μετά θάνατον ζωή. Η ελληνική οικονομία θα σφιχτεί από μια τανάλια, θα υπάρξει απότομη και συνεχής συρρίκνωση των πιστώσεων, αύξηση της αβεβαιότητας και βαθιά ύφεση. Θα υπάρξει ο κίνδυνος η ζημιά που θα προκληθεί στην ελληνική οικονομία θα γίνει μόνιμη μέσω της καταστροφής των θέσεων εργασίας και των επιχειρήσεων. 

Ακόμη και η απότομη υποτίμηση του νομίσματος θα είναι δίκοπο μαχαίρι. Θα υπάρξει μια οδυνηρή συμπίεση στο διαθέσιμο εισόδημα, καθώς οι εισαγωγές θα κοστίζουν περισσότερο.  Αυτό θα αντισταθμίσει, τουλάχιστον εν μέρει, μιας και θα δοθεί ώθηση στις ελληνικές εξαγωγές, με την προϋπόθεση ότι οι εταιρείες που κινούνται εντός της Ευρωζώνης δεν θα αναδρομολογήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού, αφήνοντας εκτός την Ελλάδα έτσι ώστε να αποφύγουν τα τιμολόγια που θα εκδίδονται σε δραχμές.  Ομοίως, θα ήταν παρακινδυνευμένο να υποθέσουμε ότι θα υπάρξει εισροή ξένων κεφαλαίων μέχρι να επιλυθεί η πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα.

Η Ελλάδα θα έχανε επίσης τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής της στη ζώνη του ευρώ, όπως η αύξηση του εμπορίου και του ανταγωνισμού, μια πιο αποδοτική κατανομή των πόρων, μεγαλύτερη ασφάλεια στους κινδύνους που προέρχονται από την απρόσκοπτη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς και μια μεγαλύτερη σταθερότητα που προέρχεται από την ανάθεση της άσκησης οικονομικής πολιτικής σε θεσμούς εκτός Αθηνών. Δεν θα πρέπει να υποτιμάται η πολυπλοκότητα της δημιουργίας αξιόπιστων θεσμών στην εγχώρια πολιτική στον απόηχο ενός Grexit.

Πέρα από αυτές τις βραχυπρόθεσμες προκλήσεις, υπάρχουν δύο σημαντικές μεσοπρόθεσμες συνέπειες οι οποίες πρέπει να εξεταστούν.

Σε μια μετα-Grexit εποχή, η ευρωζώνη θα ήταν πιο επιρρεπείς σε κερδοσκοπικές νομισματικές επιθέσεις όπως αυτή που έλαβε χώρα το 2012. Λαμβάνοντας υπόψη την επανάληψη του άγχους που θα κυριαρχήσει στις μικρότερες χώρες, οι επενδυτές θα αρχίσουν να απαιτούν άμεσα σημαντικότερες αποδόσεις για τον αναλαμβανόμενο  κίνδυνο ενός σεναρίου μελλοντικής διάλυσης και αποπληρωμής σε άλλο νόμισμα. Οι δαπάνες θα παγώσουν και τα κεφαλαία θα φύγουν από τις εν λόγω χώρες.

To πιο ισχυρό εργαλείο που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την εξάσκηση πολιτικής είναι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, δεν έχει σχεδιαστεί όμως για να αντιμετωπίσε αυτό το πρόβλημα, ενώ το εργαλείο εξάσκησης αυτής της πολιτικήςενώ το εργαλείο εξάσκησης αυτής της πολιτικής - το πρόγραμμα εξαγοράς ενός μικρού μέρους των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά Outright Νομισματικών Συναλλαγών (ΟΜΤ) - μπορεί να μην είναι αρκετά μεγάλο ώστε να σταθεροποιήσει τις αγορές σε μια μελλοντική κρίση. 

Το πρόγραμμα OMT μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να σώσει τις χώρες που θέλουν να σωθούν και που δεσμεύονται να προχωρήσουν σε αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. 

Θα πρέπει να περιμένουμε μια πολιτική απάντηση για την καταπολέμηση των δυνάμεων εκείνων που απειλούν την ευρωζώνη με διάλυση.  

Ένα Grexit θα μπορούσε τελικά να φέρει την  πραγματική Ένωση ακόμη πιο κοντά, με μια κοινή δημοσιονομική πολιτική και την αμοιβαιοποίηση στην έκδοση χρέους να πηγαίνουν χέρι-χέρι με δεσμευτικές και αξιόπιστες αποφάσεις σχετικά με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για να  μετατραπεί η Ευρωζώνη σε μία βέλτιστη και πολύ πιο σταθερή νομισματική ζώνη.

Mr. Barwell is the senior European economist at Royal Bank of Scotland.

πηγή: Wall street journal