Philp Stephens, Financial Times: Πώς η πολιτική θα σφραγίσει τη μοίρα της Ελλάδα......παρά τις γελοιότητες του ΣΥΡΙΖΑ

του Ηλία Μακρή - Καθημερινή

Ξεχάστε τους δείκτες χρέους, τα δημοσιονομικά αποτελέσματα, τη κρίση ρευστότητας και όλα τα υπόλοιπα. Οι διαπραγματεύσεις των τεχνικών κλιμακίων του ΔΝΤ και της Ε.Ε. με την ελληνική κυβέρνηση είναι παρελκυστικές. Η ελληνική κρίση πάντα αφορούσε τόσο την πολιτική, όσο και την οικονομία. Τώρα αφορά πλέον μόνο την πολιτική.

Υπάρχουν δύο θεωρίες για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ της οποίας ηγείται ο Αλέξης Τσίπρας: Η μία τους παρουσιάζει ως άτσαλους ερασιτέχνες που ξόδεψαν τους τελευταίους μήνες σκάβοντας έναν ακόμα βαθύτερο οικονομικό λάκκο για την Ελλάδα - την ώρα που κατασπαταλούσαν την καλή θέληση και την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων εταίρων. Η άλλη λέει ότι οι θεατρινισμοί του Γιάνη Βαρουφάκη, υπουργού Οικονομικών, είναι μία πολύπλοκη πολιτική παρωδία για να απελευθερώσει την Ελλάδα από τα δεσμά των ανελέητων δανειστών της.

Η πρώτη υπόθεση είναι η πιο δημοφιλής. Οι κομπασμοί και οι πιρουέτες, οι συνεντεύξεις σε ιλουστρασιόν περιοδικά, ο προπτυχιακού επιπέδου μαρξισμός και ο έρωτας για τς δημοσιότητα, όλα δείχνουν μία κολοσσιαία αποτυχία από μέρους του Γ. Βαρουφάκη να κατανοήσει το βάθος της κρίσης και τα δεινά  που υφίστανται οι Έλληνες αλλά και τις ευαισθησίες των Ευρωπαίων εταίρων. Και την ίδια στιγμή δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ έχουν στραγγίξει τις ελληνικές τράπεζες καθώς οι Έλληνες καταθέτες συσσωρεύουν τις καταθέσεις τους αλλού.

Η θεωρία συνωμοσίας, όμως, έχει και αυτή τους οπαδούς της. Θα ξεκινήσουμε με την παραδοχή ότι κανείς δεν θα μπορούσε να είναι τόσο χαζός όσο δείχνει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Η κυβέρνηση του κ Τσίπρα γνώριζε από την αρχή ότι δεν μπορούσαν να συμβιβάσουν οι εγχώριες υποσχέσεις της προς τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας. Το πρόβλημα ήταν ότι οι Έλληνες είχαν ψηφίσει ταυτόχρονα το τέλος της λιτότητας και την παραμονή στο ευρώ. Μια κρίση έπρεπε λοιπόν να κατασκευαστεί για να δείξει ότι η κυβέρνηση είχε εξαναγκαστεί να κάνει αυτά που της επιβλήθηκαν, από τους Γερμανούς, φυσικά.

Κλίνω προς την πρώην θεωρία, αλλά αυτό είναι ένα δύσκολο θέμα. Ακόμη και τώρα, την τελευταία στιγμή, δεν θα ήταν συνετό να πούμε ότι μια συμφωνία με τους πιστωτές της είναι απολύτως αδύνατη. Η υψηλή πολιτική, περιστασιακά, απαιτεί κάποιες φορές να μας κάνει να βλέπουμε ακόμη και τα γουρούνια να πετούν (σ.σ. πετάει ο γάιδαρος; ελληνιστί;. Αυτό που με εκπλήσσει, όμως, είναι ο βαθμός με τον οποίο έχει προχωρήσει η συζήτηση στις άλλες πρωτεύουσες.  Ο κίνδυνος μετάδοσης στην υπόλοιπη ευρωζώνη έχει συζητηθεί εδώ και καιρό. Η συζήτηση τώρα είναι για το χάος που στο οποίο θα πέσει η Ελλάδα μετά την χρεωκοπία και την έξοδο από το ευρώ. Θα ήταν διαχειρίσιμο ή θα έπρεπε η Ε.Ε. να μείνει στο τέλος με ένα failed state στους κόλπους της;

Δύο πολιτικά κίνητρα βρίσκονται προς εξέταση. Η υπόλοιπη Ευρωζώνη, προφανώς, έχει συμπεράνει ότι η Αθήνα δεν είναι ικανή ή δεν θέλει -πιθανός να συμβαίνουν και τα δύο- να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο το χρέος, ούτε καν ο ρυθμός μείωσης του ελλείμματος, αλλά η άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να ξεκινήσει τη μεταρρύθμιση του κράτους.  Οι λέξεις που ακούγονται πιο συχνά όταν κανείς περιγράφει τη δημόσια διακυβέρνηση στην Ελλάδα είναι οι πελατειακές σχέσεις, η κερδοσκοπία, η διαφθορά, τα συμφέροντα μειοψηφιών και η ευνοιοκρατία. Χωρίς ριζική αναμόρφωση της πολιτικής και της διοικητικής ικανότητας της χώρας, κανένα οικονομικό πρόγραμμα μπορεί να λειτουργήσει.

Όμως και οι εταίροι της Ελλάδας πρέπει να προσέξουν και τη δική τους πολιτική.  Η αντιπαράθεση στην Ευρώπη έχει πολλές φορές περιγραφεί ως μία αντιπαράθεση Βερολίνου-Αθήνας. Ο Β. Σόιμπλε, ο ειλικρινής υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, έχει πολλές φορές δώσει αφορμή για κάτι τέτοιο με τις μπηχτές του στον Γ. Βαρουφάκη. Ωστόσο, οι πραγματικά σκληροπυρηνικοί απέναντι στην Αθήνα βρίσκονται στη Μαδρίτη, στη Λισαβόνα και στο Δουβλίνο.  Αυτές οι χώρες έχουν ήδη αισθανθεί τον πόνο της λιτότητας και των μεταρρυθμίσεων και τώρα μόλις αρχίζουν να βλέπουν τις πρώτες ηλιαχτίδες φωτός. Οι πολιτικοί ηγέτες τους δεν βλέπουν γιατί η Ελλάδα πρέπει να αποφύγει να να πράξει τα ίδια. Οι παραχωρήσεις αυτή τη στιγμή προς τον ΣΥΡΙΖΑ, λένε, ότι απλά θα ήταν σαν να νομιμοποιούσαν τους λαϊκιστές στις δικές τους χώρες. Και έχουν επίσης κι αυτοί εκλογές να παλέψουν.

Αυτό που υποθέτουν πολλές πρωτεύουσες είναι, ότι τώρα  ίσως είναι πολύ αργά για να σωθεί η Ελλάδα. Και δεν είναι σίγουρο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να σωθεί. Αλλά οι συνέπειες της πτώχευσης και την εξόδου από το ευρώ θα ήταν καταστροφικές. Οι οικονομολόγοι θα σας πουν ότι η μεγάλη αύξηση της ανταγωνιστικότητας από την υποτίμηση με την πάροδο του χρόνου θα αντισταθμίσει με το παραπάνω και θα ακυρώσει την πρόσκαιρη πτώση του βιοτικού επιπέδου. Τέτοιου είδους υπολογισμοί, ωστόσο, εμπίπτουν στην παραδοχή μιας λειτουργικής κυβέρνησης που θα έχει την ικανότητα να ωφεληθεί από το πλεονέκτημα. Πιο πιθανό όμως είναι, το πλεονέκτημα αυτό, να περάσει ανεκμετάλλευτο με την αύξηση των μισθών και του πληθωρισμού.

Μια επιλογή τώρα, για τους πιστωτές, είναι να κάνουν επίδειξη δύναμης και να  καταθέσουν μια πρόταση συμφωνίας της μορφής take it or leave it  στα πλαίσια της αντίστοιχης συμφωνίας που προσφέρθηκε στην Κύπρο - με την προσδοκία ότι ο κ Τσίπρας θα προτμιήσει το δεύτερο σκέλος και θα την αφήσει. Παρ 'όλη την απογοήτευση και τη μοιρολατρία που επικρέμαται επί των διαπραγματεύσεων, κανείς δεν είναι πάρα πολύ έτοιμος να ωθήσει τα πράγματα σε αναγκαστικές λύσεις.  Υπάρχει όμως μια ιδιαίτερη ειρωνεία σε όλο αυτό, ενώ η πολιτική εξωθεί την Αθήνα στην έξοδο,από την άλλη η γεωπολιτική είναι η μόνη παράμετρος που την κρατά στο ευρώ

Η Ελλάδα βρίσκεται στη γωνιά της στρατηγικής σημασίας νοτιοανατολικής πλευρά της ευρωπαϊκής ηπείρου. Είναι η είσοδος για τους μετανάστες και για τους αιτούντες άσυλο που προσπαθούν να ξεφύγουν από τις φωτιές της Μέσης Ανατολής, και μια δυνητική αφετηρία για τους τζιχαντιστές που θέλουν να μεταφέρουν τον πόλεμο στην Ευρώπη. Τα Βαλκάνια είναι μια περιοχή έντονης εστίασης στις προσπάθειές του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να αποσταθεροποιήσει τη δυτική συμμαχία. Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Μπορεί πραγματικά η Ευρώπη να επιτρέψει στην κυβέρνηση των Αθηνών να πέσει στα χέρια της Μόσχας; Ποιο θα είναι το σήμα για τα υπόλοιπα Βαλκάνια; Τι θα γίνει με την διαιρεμένη Κύπρο;

Αυτές είναι οι σκέψεις που στροβιλίζουν στο μυαλό των πολιτικών ηγετών την ώρα που η Αθήνα πλησιάζει την ημερομηνία μιας νέας πληρωμής. Θα μπορούσε το στρατηγικό κόστος πιθανής εξόδου της Ελλάδας να ξεπεράσει τα πολιτικά και οικονομικά βάρη από το να της επιτραπεί να συνεχίσει τα παραπατήματά της; Αυτό είναι ένα πρόβλημα για πολιτικούς ηγέτες και όχι για τεχνοκράτες.

Είτε έτσι είτε αλλιώς, η ιστορία θα έχει ένα δυσάρεστο τέλος. Μέσα ή έξω από το ευρώ, με ή χωρίς πρόσθετη ελάφρυνση του χρέους, η Ελλάδα μπορεί να ανακάμψει μόνο όταν αρχίσει να οικοδομεί ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος.